در یک بازی عادی بسکتبال، معمولاً پنج بازیکن از هر تیم در زمین حضور دارند و هر بازیکن نقش ها و وظایف خاص خودش را دارد.
به طور سنتی، بازیکنانی که این جایگاه ها را پر می کنند، معمولاً فقط به نقش های خود شان می چسبند و روی وظایف شان متمرکز می شوند، اما بازی بسکتبال از گذشته تا امروز پیشرفت زیادی کرده است و این روزها لازم است که هر بازیکن همزمان در دو جایگاه یا حتی بیشتر بازی کند.
این به خاطر طبیعت و ذات این ورزش است که بازیکنان می بایست در اطراف حرکت کنند و با انعطاف بازی کنند و در هر موقعیتی که پیش می آید، کاری که از آنها خواسته شده را انجام دهند.
در اینجا پنج جایگاه اصلی و نقش آنها را در بازی بسکتبال مرور می کنیم.
۱- بازیکن وسط (Center) – هیولای پست های بسکتبال
بازیکن وسط یا سنتر، معمولاً قد بلندترین و قدرتمند ترین بازیکن هر تیم است که جایگاه اصلی اش زیر سبد است. او باید با قدرت بدنی زیاد و توانایی ورزشی بالا، از نظر فیزیکی حاکم و مسلط باشد.
در زمان حمله، بازیکنان سنتر معمولاً از فاصله های متوسط یا پشت قوس اقدام به گل زنی نمی کنند. در عوض بیشتر امتیاز هایی که کسب می کنند از طریق ریباند های هجومی است. همچنین حضور آنها برای مسدود کردن و متوقف کردن مدافعان حریف ضروری است، تا به این وسیله راه را برای حرکت هم تیمی هایشان به سمت سبد باز کنند.
در زمان دفاع، وظیفه بازیکن وسط جلوگیری از پرتاب های حریف با مسدود کردن شوت ها و پاس های آنها در منطقه کلیدی است. همچنین از آنجایی که بزرگتر و قد بلندتر از بقیه هستند، از آنها انتظار می رود که برای ریباند ها نیز بجنگند.
بازی در این پست علاوه بر قد بلند و قدرت جسمانی بالا، نیازمند مهارت ها و تمرین های زیادی است که باعث می شود قدرت فیزیکی و تکنیک بازیکن در سطح بالایی حفظ شود.
بازیکنان معروف و مهمی در این پست بازی کرده اند که از بین آنها می شود این نفرات را نام برد: شکیل اونیل، کارل-آنتونی تاونز (Karl-Anthony Towns)، دمارکوس کازینز (DeMaecus Cousins)، رودی گوبرت.
۲- فوروارد قدرتی (Power Forward)
فوروارد قدرتی معمولاً بعد از بازیکن سنتر، قد بلندترین بازیکن تیم است، و از لحاظ مشخصات فیزیکی و بدنی و حتی شیوه بازی، بسیار شبیه به بازیکن سنتر است با این تفاوت که سرعت بیشتری دارد.
آنها شدیداً بازیکنان چند کاره و چند منظوره هستند که هم توانایی امتیاز گیری درون محوطه رنگی را دارند و هم قابلیت شوت زدن از فاصله های متوسط. البته اگر بتوانند به صورت ثابت و مداوم شوت های ۳ امتیازی را وارد سبد کنند، بسیار موثرتر نیز خواهند بود.
از جنبه دفاعی، لازم است که قدرت کافی برای دفاع در مقابل بازیکنان بزرگ حریف را در نزدیکی سبد داشته باشند.
از بازیکنان شاخص در پست فوروارد قدرتی می توان به این بازیکنان اشاره کرد: آنتونی دیویس، دریموند گرین و پال میلساپ (Paul Millsap).
مهارت های بازیکنان سنتر و فوروارد های قدرتی در بسکتبال باید با اجرای این تمرینات تقویت شود:
- تمرین دریبل خرچنگی
- تمرین گلزنی (تمام کنندگی) کلاسیک
- تمرین تغذیه پست، شوت همراه با پرش به عقب
۳- فوروارد کوچک (Small Forward) – چاقوی سوئیسی
از بین دو فوروارد حاضر در پست های بسکتبال هر تیم، فوروارد کوچک معمولاً قد کوتاه تری دارد، اما در بین پنج بازیکن هر تیم، آنها چند منظوره ترین بازیکن زمین هستند.
ضمن اینکه آنها باید از قد مناسب و توانایی کافی برای بازی در داخل محدوده رنگی برخوردار باشند، در عین حال باید چابکی لازم برای بازی کردن در خارج از محدوده رنگی را نیز داشته باشند، تقریباً شبیه به نقش گارد های شوتزن. آنها معمولاً دومین یا سومین شوتزن های هر تیم هستند و باید توانایی این را داشته باشند که تقریباً هر کاری را در زمین انجام دهند.
یک فوروارد کوچک باید مهارت های زیر را داشته باشد:
- کنترل و حمل توپ
- شوت زدن
- پاس دادن
- ایجاد فضا
- پست آپ کردن (قرار گرفتن در موقعیت هجومی نزدیک به حلقه حریف و پشت به مدافع تیم حریف)
- دفاع
- دفاع در مقابل پیک اند رول (پیک اند رول یک تاکتیک هجومی دو نفره است که در آن بازیکن بدون توپ، سد راه مدافع می شود تا بازیکن صاحب توپ به حرکتش ادامه دهد، و سپس خودش به پشت دفاع حریف خزیده و آماده دریافت پاس می شود)
- حرکات دریبل
- تمام کردن (گل زدن در زیر سبد یا در فاصله بسیار نزدیک به آن)
- ایجاد سد (اسکرین کردن)
این اسامی جزو معروف ترین فوروارد های کوچک هستند: لبران جیمز، کوین دورانت و کوای لنارد.
۴- گارد شوتزن (Shooting Guard)
گارد شوتزن که گاهی قد کوتاه ترین بازیکن تیم است، در واقع بهترین شوتزن راه دور در بین پست های بسکتبال می باشد. در کنار توانایی بالا برای شوتزنی، یک گارد شوتزن می بایست مهارت هایی مثل دریبل سریع، پاس دادن و همچنین داشتن دیدگاه و چشم انداز خوب نسبت به زمین را کسب کرده باشد.
در ضمن او مسئول حرکت دادن توپ به سمت جلوی زمین و چیدن و راه اندازی بازی هجومی می باشد.
یک گارد شوتزن خوب برای حریفان یک تهدید به شمار می رود چون توانایی این را دارد که از هر نقطه زمین توپ را وارد حلقه کند.
۷ عادت یک گارد شوتزن موفق:
- جایگاه بازیکنان را بهتر از همه می داند
- بهترین عکس العمل را در برابر حریف نشان می دهد
- سریع و بدون اتلاف وقت عمل می کند
- در شوت های با فاصله متوسط استاد است
- فضا خوانی را بلد است
- بدون دریبل گل می زند
- مسیر حمله و شوتزنی را خلاصه و کوتاه می کند
تعدادی از مشهورترین گارد های شوتزن این بازیکنان هستند: جیمز هاردن، کلی تامپسون و بردلی بیل (Bradley Beal).
۵- گارد راس (Point Guard) – فرمانده گروه
گارد راس معمولاً قد کوتاه ترین و در عین حال بهترین کنترل کننده توپ در هر تیم است. این بازیکن که به «مربی درون زمین» و «فرمانده زمینی» نیز معروف است، مسئول هدایت کردن بازیکنان است.
او باید دید خوبی نسبت به زمین داشته باشد تا هم بتواند فضای باز مناسبی را برای دریافت کننده پاس خلق کند و هم بتواند توپ را به پیش ببرد و طرح حمله تیمش را بنیان گذاری کند.
بازیکنان گارد راس باید شوتزن های راه دور بسیار خوبی باشند. هرچند که این مورد برای آنها به اندازه گارد های شوتزن حیاتی نیست اما در بین همه پست های بسکتبال فقط این بازیکنان گارد راس هستند که به اندازه گارد های شوتزن اقدام به پرتاب شوت می کنند.
تمرینات بدنسازی ۶ هفته ای گارد های شوتزن حرفه ای معمولاً بدین شکل است:
دوشنبه: وزنه زدن و آمادگی جسمانی مختص بالا تنه
سه شنبه: تمرینات چابکی و وزنه زدن مختص پایین تنه
چهارشنبه: استراحت
پنج شنبه: وزنه زدن و آمادگی جسمانی مختص بالا تنه
جمعه: تمرینات چابکی و وزنه زدن مختص پایین تنه
از گارد راس های معروف می شود این اسم ها را بر شمرد: استفن کری، راسل وستبروک، کریس پال.
