آیا تا به حال در بازی بسکتبال با بازیکنی برجسته و حاکم مواجه شده‌اید؟بازیکنی که کثر امتیازاتی که تیم کسب می‌کند را بدست می‌آورد؟ اگر به همچین تیمی برخورد کردید بهتر است از این فرصت استفاده کنید و ترفند باکس و تک دفاع در بسکتبال را اجرا کنید. روش دفاع جانک (junk defense)که استفاده آن در بین تیم‌ها رایج و توسط یک مهاجم ماهر و عالی که با بازیکنانی که در تهاجمی عمل کردن ضعیف عمل می‌کنند احاطه می‌شوند. برای آنهایی که به دفاع جانک (junk defense) آشنایی ندارند باید بگویم که این یک روش دفاعی است که ترکیبی از دفاع نفر به نفر و دفاع جایگیری است.یک دفاع با دفاع دیگر روبه‌رو میشود و جلوی بهترین مهاجم تیم مقابل را میگیرند در حالی که ۴ نفر دیگر در آرایش باکس یا چهار گوش قرار میگیرند
هدف اصلی بهم ریختن و گیج کردن حریف با درگیر کردن آنها در موقعیتی که قبلاً در آن گیر نکرده بودند. با این کار حریف کاملاً مجبور به تعدیل دفاع خود میشود.
نقات قوت و ضعف
نقاط قوت
۱-اختلال در روش بازی حریف- با انجام روش دفاعی باکس و تک دفاع حریف را مجبور به دفاع در بسکتبال به طرزی متفاوت می‌کنید که باعث میشود از روند نرمال خود در بازی دور شوند.در این صورت در تیمی که به ستاره خود برای بدست بخش زیادی از امتیازات در طول فصل اعتماد داشت باید موضوع عوض میشود و سایر بازیکنان مجبور به حمله و بدست آوردن امتیاز می‌شوند.
۲-اذیت شدن ستاره تیم- تصور کنید که چه وضعیت اذیت کننده‌ای برای ستاره تیم به‌وجود می‌آید(کسی که معملاً برتیم تسلط دارد). در این وضعیت او برای دریافت پاس هم‌تیمی‌هایش و شوت به سمت حلقه آزاد نیست. در این مواقع او با فشار آوردن و هل دادن بازیکنان حریف سعی در آزاد کردن خود می‌کند و مرتکب خطا میشود ، از هم‌تیمی‌های خود به دلیل ندادن توپ خشمگین میشود و یا در صورت رسیدن توپ به آنها شوت‌های بدی را به سمت حلقه پرتاپ می‌کنند.
۳-خسته شدن ستاره تیم-اگر کسی که مراقب ستاره تیم مقابل باشد کار خود را به درستی انجام دهد ، او را مجبور به تلاش برای رهایی از موقعیت بسته خود می‌کند که در این صورت این بازیکن خیلی سریع خسته میشود. به همین دلیل پیشنهاد میشود که بازیکنان دفاعی به طور چرخشی در زمین بازی کنند تا تلاش ۱۰۰% خود را انجام دهند و استراحت‌های کوتاه و سریعی در این بین داشته باشند.
۴-به راحتی انجام میشود-با وجود ۴ بازیکن در زمین استفاده از باکس ساده‌ترین راه ممکن برای دفاع در زمین است.نقش هر کس واضح است و بازیکنان زمان زیادی را برای یادگیری نیاز ندارند. این امکان برای شما به عنوان مربی وجود دارد که به بازیکنانتان قبل و یا در طول بازی آن را بیاموزید و نیاز به صرف ۸ ساعت زمان تمرین به منظور یادگیری ندارید.
نقاط ضعف
۱-وسط منطقه دفاع-وسط منطقه‌ای که دفاع میشود در اکثر مواقع آسیب‌پذیر منطقه به شمار می‌رود و به همین دلیل همیشه مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.بسیار مهم است که بازیکنانی که در قسمت بدون توپ زمین ایستاده‌اند در جای مناسبی قرار بگیرند تا از رسیدن پاس به مرکز زمین جلوگیری کنند.
۲-ناکارآمد بودن در برابر ستارگان بزرگ-این دفاع بهترین کارایی خود را مقابل بازیکنی دارد که بیشترین امتیاز را از سانتر و یا حمله کسب می‌کند.اگر ستاره تیم بازیکنی باشد که بیشترین امتیازات را از ناحیه پشت به حلقه بدست می‌آورد ،آرایش باکس باعث شلوغ شدن منطقه پرتاپ آزاد و کارایی کم میشود.
۳-غیراستفاده در برابر تیمهای با شوت‌های عالی-تنها ۲ بازیکن هستند که از خط ۳ امتیازی دفاع و گوشه‌ها دفاع می‌کنند بنابراین حریف می‌تواند موقعیت خوبی برای پرتاپ‌های آزاد بدست بیاورد. اگر با تیمی بازی می‌کنید که پرتاپ کننده‌های قوی دارد ، این دفاع بهترین روش برای رویارویی محسوب نمی‌شود.
قوانین ، نقش‌ها و مسئولیت‌ها
قوانین
۱-تماس با ستاره تیم حریف باید محدود باشد
تمرکز دفاع بر این است که مانع از رسیدن توپ به بهترین بازیکن تیم مقابل شود. کسی که مسئولیت دفاع او را بر عهده دارد باید تماماً وقت خود را به او اختصاص دهد و نگران چیز دیگری نباشد
۲-ریباند ۳ بازیکن باکس
زمانی که یک شوت از حریف پرتاپ میشود یک بازین مانع از گل شدن آن میشود و ۳ بازیکن دیگر به شکل مثلث زیر سبد می‌ایستند.
۳-برگشت به عقب بازیکنان زمانی که ستاره تیم حریف توپ را می‌گیرد
وقتی که بهترین بازیکن تیم توپ را در اختیار می‌گیرد تمام ۴ مدافع باکس باید به سرجای خودشان در دفاع برگردند.
نقش‌ها
وقتی که از این روش استفاده می‌کنید، بازیکنان می‌توانند در ۳ نقش بازی کنند:
۱-کسی که از ستاره تیم مقابل دفاع می‌کند
این بازیکن کسی است که نقش سخت دفاع کردن از بازیکن مهاجم تیم حریف را بر عهده دارد. در واقع کار او سخت کردن بازی برای ستاره تیم مقابل است . نباید نگران کمک کردن به دیگر بازیکنان و چرخش در بازی باشند. تنها تمرکز آنها باید دور نگه داشتن توپ از بهترین مهاجم حریف باشد. این بازیکن باید مدافعی زیرک و سریع باشد و بسیار سخت کار کند. این مدافع باید بسیار با سیاست و دیسپلین عمل کند چراکه بازیکنی که دفاع میشود سعی در هل دادن و کنار زدن مدافع و فحش دادن به مدافع می‌کند. مدافع نباید به این حرکات واکنشی نشان دهد و با خونسردی به بازی ادامه دهد.
۲-مدافعان باکس در نزدیک حلقه
این مدافعان مسئول حفاظت از ناحیه نزدیک حلقه و دفاع از توپ در گوشه زمین هستند. آنها باید همیشه آماده کمک به بازیکنانی باشند که در قسمت بدون توپ حضور دارند.مدافعان باکس نزدیک حلقه باید رباندرهای بسیار خوبی باشند. این بازیکنان باید این آمادگی را داشته باشند که زمانی که توپ را در اختیار گرفتند حرکتی رو به جلو داشته باشند و برای بالا بردن امتیازات روی برد تلاش کنند.
۳-مدافعان باکس نزدیک به خط پنالتی
این مدافعان مسئول دور نگه داشتن توپ از خط پنالتی و دفاع سانتر زمانی که توپ در زمین آنها بازی میشود هستند. آنها باید سریع عمل کنند و به خوبی از توپ دفاع کنند و با حداکثر سرعت در زمین بدوند. اگر توپی سمت حلقه پرتاپ شود و برای جلوگیری از گل شدن آن اقدامی نکنند باید سریعاً ریباند را انجام دهند.
چگونگی باکس و تک دفاع در بسکتبال
اولین قدم این است که مشخص کنید کدام بازیکن به عنوان مدافع بازیکن مهاجم تیم مقابل انتخاب شود.سپس ۲ نفر دیگر را که از نظر قدی بلندتر از سایر بازیکنان هستند را در دفاع نزدیک حلقه قرار دهید و ۲ بازیکن کوتاهتر را برای دفاع در نزدیکی خط پنالتی در نظر بگیرید. البته که این چیدمان اجباری نیست چراکه مربی باید وضعیت تیم را بسنجد و بهترین تصمیم را برای چیدمان بگیرد. در ادامه بیشتر درباره ۴ مدافع دیگر صحبت می‌کنم چراکه نقش مدافعی که مهاجم تیم حریف را دفاع می‌کند مشخص است: جلوگیری از رسیدن توپ به او!
-زمانی که ستاره تیم حریف توپ را در دست می‌گیرد
وقتی که این بازیکن موفق به دریافت توپ میشود، تمامی مدافعان دیگر سریعاً به جای اولیه خود باید برگردند که آرایش آنها بسته به اینکه توپ در کجای زمین بازی میشود تغییر می‌کند. فایده این کار آزاد شدن سانتر حریف و تشویق شدن بازیکن مهاجم به پاس دادن به بازیکنان آزاد است. آنها می‌دانند که اگر به بازیکنان آزاد پاس ندهند خودخواه به نظر می‌رسند. این موضوع به نفع تیم شما میشود چراکه هدف خارج کردن توپ از دسترس ستاره مهاجم تیم حریف است.
-بازی در ناحیه فوقانی پرتاپ آزاد
وقتی بازی در این ناحیه انجام شود مدافع مشخصی برای دفاع از توپ وجود ندارد. ۲ مدافعی که در نزدیکی خط پنالتی قرار دارند باید جلوی بازیکن حریف را برای پاس دادن توپ به مرکز زمین را بگیرند. ۲ دفاع دیگر باید داخل منطقه تعیین شده خود بایستند و ایفای نقش کنند.
-بازی در امتداد خط پنالتی یا جناح زمین
وقتی که توپ به بازیکنی که در جناح زمین حضور دارد پاس داده شود،وظیفه بازیکنان نزدیک خط پنالتی بستن ناحیه و دفاع توپ میشود.ما می‌خواهیم توپ را خارج از ناحیه پرتاپ آزاد نگه داریم بنابراین این مدافعان نباید مهاجم را تحت فشار قرار دهند و آن را به ناحیه مشخصی از زمین هدایت کنند. بازیکنی که در نزدیک خط پنالتی قرار دارد به سمت وسط ناحیه پرتاپ آزاد می‌آید و ناحیه نزدیک به خط پنالتی را رها می‌کند.بازیکنی که در قسمتی از زمین که توپ در آن جریان دارد و در نقش دفاع ناحیه زیر حلقه است باید خود را به جلوی ناحیه سانتر برساند و بازیکنانی که در نزدیک حلقه در زمین بدون توپ ایستاده‌اند باید خود را به اسپیلیت لاین برسانند بنابراین در این صورت می‌توانند از پاس‌های کاری و اساسی جلوگیری کنند. ما همیشه می‌خواهیم مدافعان زیر حلقه از آن ناحیه محافظت کنند چون زمانی که توپ به سمت گوشه‌های زمین پاس داده شود مسئولیت آنهاست که آن ناحیه را ببندند و از شوت زدن جلوگیری کنند.
-توپ در گوشه‌های زمین
وقتی که توپ در گوشه زمین در حال بازی باشد این وظیفه مدافع زیر حلقه است تا موقعیت را برای حریف از بین ببرند و از حلقه دفاع کنند.بسیار مهم است که این بازیکنان اجازه پیشروی به حریف را در طول خط عرضی ندهند. مدافعی که در قسمت بدون توپ در زیر حلقه ایستاده است باید بازیکنی را که در آن ناحیه ایستاده است دفاع کند. در صورت نبود بازیکن حریف در آن ناحیه بهتر است در موقعیت کمک کردن قرار بگیرد.گارد قسمتی از زمین که بدون توپ است باید فضای خالی را پر کند و از رسیدن پاس به مرکز ناحیه پرتاپ آزاد جلوگیری کند ولی گاردی که در قسمتی از زمین که توپ در آن بازی میشود حضور دارد می‌تواند چندین کار را انجام بدهد:
۱-برگشت به عقب
این کار باعث میشود تا از رسیدن پاس از گوشه زمین به داخل ناحیه پرتاپ ۳ امتیازی جلوگیری شود وحریف وادار به پاس به عقب به بازیکنان جناح زمین میشود
۲-دفاع سخت بازیکن جناح
اگر در برابر تیم تهاجمی سریعی بازی نمی‌کنید که در فضاهای آزاد کات نمی‌کند،می‌توانید پاس برگشتی را دفاع کنید و ببینید که آیا می‌توانید بازیکن مهاجم را ررای پاس دادن به چالش و سختی بکشانید و روند بازی را تغییر دهید. اگرچه این کار باعث خالی ماندن مرکز ناحیه پرتاپ آزاد میشود.
۳-تله در گوشه‌ها
من به دام انداختن گوشه‌ها را در روش باکس و تک دفاع در بسکتبال توصیه نمی‌کنم ولی انجام آن امکان پذیر است.وقتی که به گوشه زمین پاس داده میشود بازیکنی که در سمت قوی زمین(سمتی که توپ در بازی است) و در ناحیه نزدیک خط پنالتی است سریعاً به گوشه می‌رود و آن را پر می‌کند. بازیکنی که در قسمت بدون توپ زمین نزدیک خط پنالتی ایستاده است سریعاً حرکت می‌کند تا جلوی پاس برگشتی را بگیرد ، وبعد اجازه ندادن به پاس دادن به بازیکنان دیگر به عهده بازیکن ایستاده زیر حلقه و در قسمت ضعیف زمین(ناحیه بدون توپ) قرار می‌گیرد.
بازی در ناحیه سانتر بالا
زمانی که بازی در ناحیه سانتر در جریان است به نظر من پر کردن ناحیه زیر حلقه با ۲ دفاع بهتر است تا پوشش دادن آن منطقه با یک بازیکن دیگر. دلایل زیر را باهم بررسی می‌کنیم:
۱- ما نمی‌خواهیم خط عرضی را تنها با یک دفاع پوشش دهیم
۲-روش دفاعی باکس و تک دفاع نباید در برابر تیم‌هایی که پرتاپ کننده‌های خوبی دارند اجرا شود بنابراین تعدادی پرتاپ آزاد در بازی بهتر از داشتن موقعیت شوت ۳ گام به سمت حلقه است. در آخر وقتی که بازی به سمت منطقه سانتر پیش می‌رود سناریو برای شما شروع میشود. به همین دلیل باید سخت تلاش کنید تا توپ را از این منطقه دور نگه دارید. مدافعان سانتر زیر باید از ناحیه خود دفاع کنند و اجازه نفوذ حریف و پاس دادن به آنها را ندهند. بازیکنان سانتر بالا باید آن منطقه را پر کنند و سپس برای ریکاوری ناحیه تلاش کنند.
بازی در ناحیه سانتر پایین
بازیکنان ناحیه سانتر پایین باید هرکاری که می‌توانند انجام دهند تا مطمئن شوند که یک بازیکن سانتر نتواند در منطقه سانتر زیر حلقه نفوذ کند. بازیکنان شما باید همیشه در جلوی منطقه سانتر حضور داشته باشند و یا حداقل سعی در بیرون راندن بازیکن سانتر از محدوده کنند. اگر حریف بتواند به دفاع قسمت زمین نفوذ کند مستقیماً آنها را دفاع می‌کنید و باید امیدوار باشیم که نتوانند از پرتاپ توپ ۳ امتیازی در گوشه زمین استفاده کنند. اگر توپ را به گوشه زمین پرتاپ کنند، بازیکنی که در ناحیه سانتر بالا قرار دارد در صورتی مطمئن شود که توپ بدست حریف میرسد می‌تواند توپ را شوت کند. وقتی که این اتفاق می‌افتد، هر دو بازیکنی که در ناحیه سانتر پایین قرار دارند باید سریعاً پست خود را ترک کنند و ریباند را پوشش دهند.
ریباند
ریباند در روش باکس و تک دفاع در دفاع جایگیری بسیار کارامد است چراکه بعد از هر شوت که از خارج از ناحیه قوس ۳ امتیازی پرتاپ میشود یک مثلث ریباند کاملاً مشخصی تشکیل میشود
۱-شوت از گوشه
وقتی که توپ از گوشه زمین پرتاپ میشود، مدافع زیر حلقه برای گل نشدن توپ تلاش می‌کند. مدافع دیگر که در قسمت ضعیف زمین(ناحیه بدون توپ) و زیر حلقه ایستاده است مسئول ریباند کردن توپ است چراکه آن ناحیه در صورت نرفتن توپ به سبد بیشترین درصد احتمال فرود توپ را دارد. این بازیکن از قسمت بالایی زمین ریباند را انجام می‌دهد و مدافع دیگر که در زیر حلقه و قسمت قوی زمین حضور دارد باید قسمت قوی مثلث را ریباند کند
۲-شوت از جناح
وقتی از جناح زمین توپ به سکت حلقه پرتاپ میشود ، دفاعی که در سانتر بالا حضور دارد برای گرفتن شوت تلاش می‌کند.این کار باعث میشود که ۲ مدافع سانتر پایین با نگه داشتن یار مخالف بین حلقه و یار، در موقعیت ریباند و انجام آن از سمت مربوط به خود زمانی که بازیکن سانتر بالا باید به ناحیه بالایی مثلث ریباند حمله کند و آن را تعقیب کند.
۳-شوت از بالای قوس ۳ امتیازی
زمانی که توپ از این ناحیه شوت میشود مسئله کمی متفاوت میشود. اگر پرتاپ کننده تغییر مکان دهد و به سمت دیگری از زمین برود و یکی مدافعان نزدیک خط پنالتی فکر کند که می‌تواند جلوی شوت را بگیرد باید این کار را انجام دهد و سپس بازیکن دیگر در سانتر بالا از بالای ناحیه قوس ۳ امتیازی ریباند را انجام دهد. اگر هیچ یک از مدافعان نتوانند برای گرفتن شوت چلنجی داشته باشند هردو بهتر است برای ریباند بازگردند.اگر یک بازیکن مهاجم در زمان پرتاپ توپ در ناحیه سانتر بالا حضور داشته باشد مطمئن شوید که یکی از مدافعان شما در آن ناحیه حضور دارد و تأخیری در اقدام او به وجود می‌آورد.
دفاع پاس‌هایی که ناحیه بازی را عوض می‌کنند
دفاع این پاس‌ها در روش دفاعی باکس و تک دفاع ساده است. اگر ناحیه بازی در زمین عوض شود، بازیکنی که مسئول پوشش آن ناحیه بوده است باید بتواند به راحتی تغییر وضعیت بدهد و ناحیه دیگری را پوشش دهد. این موضوع دلیل دیگری است برای استفاده نکردن از روش باکس و تک دفاع در برابر تیم‌هایی که پرتاپ کننده‌های خوبی دارند.بیایید باهم ۳ نمونه از این پاس‌های رایج را بررسی کنیم:
۱- پاس از جناح به گوشه
وقتی که جهت بازی از گوشه زمین به جناح تغییر می‌یابد، مدافعی که در قسمت ضعیف زمین و در ناحیه سانتر پایین روی حضور دارد باید خود را به خارج از ناحیه برساند و جلوی شوت را بگیرد.این نکته بسیار مهم است که مدافع زمانی که سعی به حداقل رساندن خود با حریف می‌کند و در اصطلاح او را می‌بندد از حمله در خط اصلی زمین غافل نشود.
۲- پاس از گوشه به جناح
در این حالت بازیکنی که در قسمت ضعیف زمین حضور دارد و در ناحیه سانتر بالا ایستاده باشد باید بازیکن حریف را که توپ در اختیار اوست ببندد. ما می‌خواهیم که این مدافع فاصله خود را با حریف به حداقل برساند تا مهاجم حریف نتواند ناحیه خود را عوض کند و جلوی شوت‌های بلند آنها را بگیریم
۳-پاس از بالای قوس ۳ امتیازی به گوشه
نزدیک‌ترین بازیکن به ناحیه سانتر پایین باید آن ناحیه را پوشش دهد و اجازه حمله و پیشروی در خط اصلی زمین را ندهد. اگر مدافع سد شده باشد این پاس می‌تواند بسیار خطرناک باشد.به همین دلیل بازیکنان شما باید با حواس جمع بازی کنند تا دفاع نشوند و بهترین پوزیشن را برای دفاع داشته باشند.
تغییرات
۱-دیاموند و تک دفاع
این روش دفاعی بسیار شبیه به روش باکس و تک دفاع است با این تفاوت که به جای اینکه ۴ بازیکن در حالت باکس قرار بگیرند به صورت مثلثی در زمین جایگیری می‌کنند. بنابراین بازیکن بیرون قوس ۳ امتیازی از پوشش بیشتری برخوردار میشود چراکه به جای ۲ دفاع ۳ بازیکن دفاعی از آنها حمایت می‌کنند اما درون ناحیه کمک کمتری به علت وجود ۱ دفاع داخلی به او میشود. تیم‌هایی که می‌خواهند از این روش برای دفاع استفاده کنند معمولاً دارای یک بازیکنی هستند که کاملاً در زمین مسلط عمل می‌کند و یا در برابر تیم‌هایی باید بازی کنند که پرتاپ کننده‌های ماهری دارند. بزرگ‌ترین نقطه ضعف این روش در حالتی است که حریف توپ را به منطقه سانتر بالا می‌رساند و یا توپ را ریباند می‌کند.
چگونگی اجرای این روش
زمانی که بازی در قسمت فوقانی منطقه مستطیل پرتاپ آزاد انجام میشود این دفاع آن ناحیه را پوشش می‌دهد و از دفاع ناحیه سانتر بالا صرف نظر می‌کند. مدافعانی که در جناح زمین ایستاده‌اند وظیفه محافظت از جناح زمین تا گوشه‌ها را بر عهده دارند. دفاع داخلی باید درمحافظت از حلقه بسیار عالی و ماهرانه عمل کند چراکه باید از ۲ ناحیه بلاک زمین ، ریباند و شوت‌هایی که سمت حلقه روانه می‌شوند دفاع کنند.
با انجام روش باکس و تک دفاع یک تیم تک بعدی را مجبور به شکست خود می‌کنید. این روش بسیار در حمله تیم مقابل اثر گذار است. این یک روش ، در تمامی موارد کارایی ندارد و نمی‌توان آن را یک متد عمده و اساسی برای به کارگیری در بازی‌ها دانست. تنها در برابر تیم‌هایی که می‌دانید استفاده غلیه آنها مفید است کارایی دارد. ممکن است زیاد از آن استفاده نکنید ولی روش باکس و تک دفاع را همیشه پس ذهن خود نگه دارید ممکن است یک روز از آن استفاده کنید.
