شاید بهترین بازیکن تاریخ لیگ بسکتبال NBA، ویلت چمبرلین افسانه‌ای باشد؛ بازیکنی که هم خوب امتیاز می‌گرفت هم خوب ریباند می‌کرد. در NBA هر روز رکوردها جابه‌جا می‌شوند ولی تاکنون بعد از نیم قرن کسی به شکستن رکوردهای ریباند ویلت چمبرلین حتی نزدیک هم نشده است. دلیل این مساله چیست؟ بسکتفا، بهترین سایت خبری بسکتبال برای پاسخ به این سوال سراغ مقاله‌ای از زک کرام، نویسنده‌ی سایت خبری بسکتبال «دِرینگر» رفته است. این مقاله در تاریخ ۷ مارس ۲۰۱۹ منتشر شده است.
ویلت چمبرلین فقط امتیازآور خوبی نبود. او در صف ریباندکنندگان لیگ بسکتبال NBA هم از همه بالاتر است. او در ۱۴ فصل ۱۱ بار قهرمان لیگ شد و غالبا هم در حمله بهترین آمار تاریخ مدرن NBA را ثبت می‌کرد. ولی ۴۲ ریباند او در یکی از پنجشنبه‌شب‌های ۵۰ سال پیش مقابل بوستون سلتیکس (که به وقت اضافه کشید) یکی از بزرگترین شاهکار ریباند او بوده است.
برتری ریباندهای ویلت چمبرلین بر بیل راسل فقط در آن آمارهای بیش از ۴۰ ریباند در یک بازی نیست؛ چیزهای مهم‌تری هم هست. او بازیکن کاملی بود که انگار او را خوب صیقل داده‌اند.
در بسکتبال مدرن خیلی از رکوردها شکسته شده‌اند و در برخی از لحظات آتشین هم رکوردهای جالبی ثبت شده‌اند. راسل وستبروک برای سومین فصل پیاپی سومین تریپل دابل خود را رقم خواهد زد. جیمز هاردن دارد پله‌های یک امتیازگیری تاریخی را پشت‌سر هم طی می‌کند. کلی تامپسون رکورد عجیب ۱۴ پرتاب سه‌امتیازی موفق در یک بازی را ثبت کرد و رکورد دو سال پیش هم‌تیمی خود یعنی استفن کری، یعنی ۱۳ پرتاب سه‌امتیازی موفق را شکست. آنتونی دیویس و یوسف نورکیچ تنها به‌فاصله‌ی ۶ هفته کویینتپل دبل (یا ۵×۵ یعنی ثبت حداقل ۵ امتیاز و ۵ ریباند و ۵ پاس گل و ۵ توپ‌ربایی و ۵ بلاک) کردند. ۲ تا از ۱۰ رکوردی که بیل سیمونز در «Book of Basketball» به‌عنوان رکوردهای جاودانه‌ی NBA تلقی کرده طی ۴ سال گذشته شکسته شده‌اند.
ولی ریباند فرق دارد و در بسکتبال مدرن هیچکس به شکستن رکوردهای ریباند حتی نزدیک هم نشده است. رکورد بیشترین ریباند در یک بازی در اختیار ویلت چمبرلین است: ۵۵ ریباند در یک بازی به تاریخ نوامبر ۱۹۶۰. این عدد در بسکتبال مدرن NBA حکم یک میلیون را دارد. شاید به همین خاطر بود که جوئل امبید به سایت خبری بسکتبال NBA Desktop گفت ویلت چمبرلین به‌خاطر همه‌ی رکوردهایی که رقم زده، به‌نظر او بزرگترین بازیکن همه‌ی دوران است. از فصل ۳-۱۹۷۲ (آخرین فصل بازیگری چمبرلین) هیچ تیمی متوسط ۵۵ ریباند در یک فصل نداشته است. از فصل ۸-۱۹۷۷ هیچ تیمی حتی متوسط ۵۰ ریباند را هم ثبت نکرده است.
عجیب بودن ریباندهای ویلت چمبرلین فقط به همین یک رکورد محدود نمی‌شود. مثلا برحسب آمارهای سایت خبری بسکتبال Basketball-Reference، از ۲۴ باری که یک بازیکن در یک بازی ۴۰ ریباند انجام داده ۲۲ تای آن‌ها به ویلت چمبرلین و بیل راسل مربوط می‌شود. در بحث بیشترین ریباندهای یک فصل، ۱۸ تای اول متعلق به همین دو نفر است. چمبرلین در اولین فصل حضور خود در لیگ بسکتبال NBA، در ۲۵ بازی حداقل ۳۰ ریباند انجام داد. از همان سال تا وقتی که ویلت بازنشسته شد، همه‌ی بازی‌های لیگ NBA که در آن یک بازیکن ۳۰ ریباند انجام داده را روی هم بگذارید به ۲۵ تا نمی‌رسد.
بعد از آن، چارلز اوکلی است که در سال ۱۹۸۸ توانست با ۳۵ ریباند در یک بازی، بالاترین آمار ریباند را به‌دست آورد. سه دهه بعد حتی به‌نظر می‌رسد رکورد اوکلی هم دست‌نیافتنی است. ۳۰ ریباند دواین هووارد در فصل قبل، اولین ۳۰ ریباند بعد از سال ۲۰۱۲ و سومین بعد از سال ۱۹۹۶ بود.
چرا رکوردهای ریباند ویلت چمبرلین شکسته نخواهند شد؟
بگذارید وضعیت ویلت چمبرلین را با وضعیت آندره دراموند مقایسه کنیم (دراموند کسی است که از سال اول حضور خود در لیگ NBA هر سال حداقل متوسط ۱۳ ریباند را رقم زده و در ۴ فصل اخیر ۳ بار بهترین ریباندکننده‌ی لیگ شده است). اگر دراموند بخواهد سال ۲۰۱۹ رکورد ۵۵ ریباند ویلت چمبرلین را بشکند ۳ مشکل پیش‌روی خود دارد.
مشکل اول. در سال ۲۰۱۹ تیم‌ها زیاد شوت نمی‌زنند. سرعت بسکتبال NBA این فصل بسیار بالا رفته و تیم‌ها در هر بازی حدود ۸۹ شوت انجام می‌دهند که در ۳۰ سال گذشته بی‌نظیر است. ولی در فصل ۶۱-۱۹۶۰ که ویلت چمبرلین آن رکورد را برجا گذاشت، تیم‌ها در هر بازی متوسط ۱۰۹ شوت انجام می‌دادند.
اگر عدد ۱۰۹ را در نظر بگیریم، می‌بینیم که در دهه‌ی گذشته تنها ۴ تیم توانسته‌اند در هر بازی، بدون وقت‌های اضافه، ۱۰۹ شوت یا بیشتر انجام دهند (و ۳ تای آن‌ها دقیقا ۱۰۹ شوت انجام داده‌اند). در فصل ۶۱-۱۹۶۰ عدد ۱۰۹، میانگین بوده و نه سقف شوت‌ها. در آن شبی که ویلت ۵۵ ریباند انجام داد تیم خودش ۱۲۸ پرتاب منطقه‌ای و ۴۱ پرتاب آزاد داشت. سیمونز در The Book of Basketball و باتوجه به سرعتی که لیگ گرفته می‌نویسد: «اعداد آن‌موقع را با الان مقایسه کنید. تریپل دابل اسکار رابرتسون یا متوسط ۵۰ امتیاز و ۲۵ ریباند در یک فصل ویلت چمبرلین هنوز هم حیرت‌انگیز است؟ حتما… ولی نه خیلی.»
شوت‌های بیشتر به‌معنای ریباندهای بیشتر هم هست، بخصوص وقتی که با مشکل دوم آندره دراموند ترکیب شود. در سال ۲۰۱۹ تیم‌ها شوت‌های کمتری از دست داده‌اند. در سال ۶۱-۱۹۶۰ درصد پرتاب‌های منطقه‌ای در لیگ تنها ۴۰٪ بوده است. ۶۰٪ بقیه که از دست می‌رفتند غالبا به دستان غول‌آسای ویلت چمبرلین می‌رسیدند.
تفاوت در درصد دقت پرتاب‌ها بین ۱۹۶۱ و ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که سال ۱۹۶۱ در هر بازی بین ۸ تا ۱۰ فرصت ریباند بیشتر وجود داشته است (دقت کنید، ۸ تا ۱۰ فرصت ریباندِ بیشتر تنها از صدقه‌سر تفاوت در دقت شوت‌ها؛ و تازه به مورد اول که درباره‌ی تعداد بیشتر پرتاب‌ها بود کاری نداریم). اگر تفاوت در دقت پرتاب‌ها و همچنین تعداد بیشتر پرتاب را کنار هم قرار دهیم می‌بینیم دهه‌ی ۱۹۶۰ در هر بازی حدود ۴۰ فرصت ریباند بیش از الان داشته است.
متوسط ریباند در هر بازی در دهه‌ی مختلف
حتی اگر سرعت لیگ به اندازه‌ی دهه‌ی ۱۹۶۰ افت کند و حتی اگر درصد دقت پرتاب‌ها به حدود نیم قرن پیش کاهش یابد بازهم آندره دراموند به گرد رکورد چمبرلین نمی‌رسد، مگر آن‌که مربی او را هم وارد معادله کنیم. مشکل سوم همین است: در سال ۲۰۱۹، بازیکنان دقایق کمتری بازی می‌کنند.
مربیان و کادر فنی الان بیش از نیم قرن پیش متوجه‌ی اهمیت استراحت هستند. مونت الیس در فصل ۱۱-۲۰۱۰ آخرین بازیکنی است که در یک فصل به‌طور متوسط بیش از ۴۰ دقیقه بازی کرد و آخرین بازیکن بزرگ جثه‌ای که در یک فصل به‌طور متوسط بیش از ۴۰ دقیقه بازی کرد کوین گارنِت بود (فصل ۲۰۰۳-۲۰۰۲). این مورد با زمان ویلت چمبرلین خیلی فرق دارد. ویلت چمبرلین رکوردی دارد که حتی از متوسط ۵۰.۴ امتیاز در یک فصل هم دست‌نیافتنی‌تر است: رکورد متوسط ۴۸.۵ دقیقه حضور در بازی‌های فصل ۲-۱۹۶۱. بله متوسط زمان بازی او از زمان معمولی یک بازی هم بیشتر بود. یکبار دیگر به این رکورد فکر کنید.
فصل گذشته، ۱۰ ریباندکننده‌ی برتر فصل به‌طور متوسط ۳۲ دقیقه بازی کردند که از آمار هر فصلی پایین‌تر است. در دوران اوج ویلت چمبرلین، این آمار معمولاْ ۴۰ دقیقه بود. پس نسل گذشته علاوه بر آن‌که سرعت کمتری داشتند و بازیکنانِ کم‌دقتی داشتند، فرصت بازی بیشتری هم به‌دست می‌آوردند.
وقتی ویلت یا یکی از بازیکنان دیگر پشت‌سر هم ریباند می‌کرد، مربی تعویضش نمی‌کرد. ولی سال ۲۰۱۹ اینطور نیست. در ۳ فصل گذشته ۶۰ کوارتر بوده که در آن یک بازیکن حداقل ۱۰ ریباند انجام داده است. خود آندره دراموند این کار را ۱۱ بار کرده است. عدد کمی نیست: این عدد یعنی آن بازیکنان قاعدتا می‌توانستند به ۴۰ ریباند در یک بازی برسند. ولی به‌دلیل تعویض‌شدن، این روند متوقف می‌شد یا حتی به نصف تقلیل می‌یافت. از آن ۶۰ مرتبه، تنها ۱ مورد بود –هووارد با ۳۰ ریباند در یک بازی- که در یک نیمه ۲۰ ریباند را به ثبت رساند.
درنهایت، وقتی آندره دراموند در سال ۲۰۱۹ و با توجه به دقایق بازیش، شانس حدود ۶۰ ریباند را دارد این شانس برای بازیکنان نیم قرن پیش ۱۱۰ تا بود. ویلت با توجه به دقایق بازیش بیش از ۱۱۰ شانس داشت.
و اما قطعه‌ی آخر معمای تعداد زیاد ریباندهای ویلت چمبرلین. مورد عجیب ریباندهای زیاد ویلت آن است که اگر این ریباندها را با تعداد ریباندهای سنترهای مدرن مقایسه کنیم اصلا زیاد نیستند. یا حداقلش آن است که او ریباندکننده‌ی عجیب‌غریبی نبوده است.
به‌دلیل عدم دسترسی به همه‌ی اطلاعات بازی به بازیِ اکثر سال‌های فعالیت ویلت چمبرلین، فقط آمار دقیق ریباندهای ۳ فصل آخر فعالیت او را داریم. او در این ۳ فصل هر موقع در زمین بود ۱۹.۴ توپ‌ها را ریباند می‌کرد. آمار بالایی است ولی بهترین آمار لیگ بسکتبال NBA نیست و از این‌جهت ۴ بازیکن فعال در NBA از او بالاتر ایستاده‌اند: آندره دراموند، در‌آندره جوردن، دوایت هووارد و کوین لاو.
شاید بگویید این آمار خوبی نیست چراکه آن ۳ فصل، ۳ فصل پایانی ویلت بوده‌اند و ربطی به دوران اوج او ندارند. خوشبختانه می‌توانیم این آمار را با آمار نصفه‌نیمه‌ای که از دوران اوج چمبرلین داریم ترکیب کنیم. اجازه دهید روی فصول ۶۳-۱۹۶۰ تمرکز کنیم، یعنی فصولی که او بهترین آمار ریباند دوران ورزشی خود را رقم زد و در ۹۹٪ دقایقْ بازی کرد. در آن برهه، فیلادلفیا واریرز ۱۳۲ بازی انجام داد و بنابر آمار سایت خبری بسکتبال Basketball-Reference درصد ریباندهای ویلت ۲۰٪ بوده است.
آمار خوبی است! ولی تاریخی نیست و حتی در همین دهه‌ی اخیر هم چند نفر از آن رد شده‌اند. در همین فصل اخیر تاکنون ۱۳ بازیکن از این آمار ویلت چمبرلین فراتر رفته‌اند که یکیشان جوئل امبید است، یعنی کسی که ویلت را به‌خاطر رکودهای اینچنینی بالاتر از مایکل جوردن قرار می‌دهد. شاید جوئل امبید باید خودش را بالاتر از چمبرلین قرار دهد.
طنز رکوردهای ریباند ویلت آن است که بیشتر سنترهای امروزی، درصدهای ریباندشان بالاتر از قدیمی‌ترها است. در تاریخ NBA، پنج فصلی که در آن بازیکنان هرچه بیشتری توانسته‌اند حداقل ۲۰ درصد ریباند کنند همین پنج فصل اخیر بوده است.
تعداد بازیکنانی که متوسط ریباندهایشان در یک فصل حداقل ۲۰٪ بوده است.
این طنز از یک جهت دیگر نیز وجود دارد. ویلت در بازی‌ای که رکورد ریباند را شکست ۵۵ تا از ۱۴۹ ریباند کل بازی را انجام داد، و این یعنی ۳۷٪ کل ریباندهای بازی. آندره دراموند در فصل جاری از این هم فراتر رفت. مایکل جوردن ۳ بار این رکورد را شکست. حسن وایتساید ۴ بار از این ۳۷٪ بیشتر ریباند کرد. در آخرین بازی‌ای که ویلت چمبرلین ۴۰ ریباند انجام داد –دقیقا در ۵۰ سال قبل- ۲۸٪ ریباندهای بازی را انجام داد و تازه به‌خاطر اینکه بازی به وقت اضافه رفته بود ۵۳ دقیقه بازی کرد. این آمار خیلی با آمار آندره دراموند فرقی ندارد.
البته مواردی هم هست: درصد ریباندهای ویلت بالاتر می‌رفت اگر مجبور نبود همه‌ی ۴۸ دقیقه را بازی کند یا اگر همه‌ی هم‌تیمی‌هایش بزرگ جثه نمی‌بودند و روی دست او نمی‌آمدند. این نوشته قصد دارد یکه‌تازی آماری ویلت چمبرلین را با احترام نگاه کند و نمی‌خواهد بگوید که ویلت یک آندره دراموند یا حسن وایتساید در یک دوره‌ی دیگر بوده که ازقضا دقایق بازی‌اش هم زیاد بوده است. هیچی که نباشد مجموع ریباندهای چمبرلین خاص است، عددی که نتیجه‌ی ترکیب بازیکن درست، زمان درست و جای درست است.
منبع: theringer.com
بهترین مقالات تحلیلی لیگ بسکتبال NBA را در سایت خبری بسکتبالِ «بسکتفا» بخوانید.
