پرتاب آزاد را می توان مهم‌ترین شوت هر بازی دانست. پرتاب های آزاد بسیار تأثیرگذار هستند و گاهی اوقات نتیجه بازی را تغییر خواهند داد. تمام مربی ها نیز از این مسئله اطلاع دارند. با این وجود، مربی ها زمان لازم برای تمرین پرتاب آزاد را با بازیکنان خود نمی گذرانند. هنگامی که این کار را هم انجام می دهند، شیوه تمرین آن‌ها، آن طور که باید کاربردی نیست. در این مطلب به 5 دریل فوق العاده برای تقویت میزان دقت پرتاب آزادهای خود خواهیم پرداخت. ادامه مطلب را با بسکتفا همراه باشید.
پرتاب آزاد چیست و قانون آن به چه شکلی است؟
دلایل زیادی برای اهدای پرتاب آزاد توسط داور به یک تیم وجود دارد. مهم‌ترین دلیل آن نیز خطای فردی روی بازیکن حریف است. متداول ترین خطای فردی مدافع روی مهاجم نیز در زیر سبد و هنگام پرتاب زیر تور انجام می شود.
هنگامی که داور به تیمی پرتاب آزاد می دهد، بازیکنی که روی او خطا شده است، روی خط پرتاب آزاد می ایستد. فاصله این خط تا سبد بر اساس استاندارد فیبا 4.6 متر است. گاهی اوقات تنها یک پرتاب به بازیکن اهدا می شود اما روال معمول پرتاب آزاد 2 عدد به ازای هر خطا است. برای مثال هنگامی که روی بازیکن در حال شوت خطا صورت می گیرد، اگر پرتاب او به گل تبدیل شود، تنها یک پرتاب به او داده می شود.
هنگام پرتاب آزاد بازیکن روی خط پرتاب آزاد ایستاده و تمام بازیکنان دو تیم باید خارج از محوطه رنگی باشند. اگر بازیکنی زودتر از اتمام پرتاب به داخل محوطه قدم بگذارد خطا رخ داده است. اگر بازیکن خاطی از تیم مهاجم و هم تیمی پرتاب کننده باشد، پرتاب آزاد از دست رفته و مالکیت توپ به تیم مقابل داده می شود. اگر بازیکن خاطی از تیم مدافع باشد، پرتاب تکرار خواهد شد. هر پرتاب آزاد دارای یک امتیاز است.
بازیکن پرتاب اول را انجام می دهد و دیگر بازیکنان هیچ اقدامی انجام نمی دهند. روی پرتاب دوم اما قضیه متفاوت است. بازیکنان هردو تیم آماده ریباند توپ خواهند شد. اگر توپ به گل تبدیل شود که 1 امتیاز دیگر برای آن‌ها منظور می شود. اگر توپ به داخل زمین برگردد، هردو تیم برای ریباند تلاش می کنند و بازی ادامه می یابد. اگر هم تیمی های پرتاب کننده در ریباند موفق به دریافت توپ و گل کردن آن شوند، همان یک امتیاز برای آن‌ها منظور می شود. در غیر این صورت تیم مدافع برای ضدحمله آرایش خواهد گرفت.
هنگام بازی، انواع موقعیت پرتاب برای تیم شما به وجود می آید. برای مثال می توان به پرتاب زیر تور، پرتاب 3 امتیازی و پرتاب آزاد اشاره کرد. در تیم های کم سن و سال معمولاً کمتر نسبت به پرتاب های 3 امتیازی اقدام می شود. پرتاب های زیر تور نیز به شدت تحت فشار و غلیان ذهنی بازیکنان است. گاهی اوقات پرتاب های آزاد بیشترین تأثیر را در جریان یک بازی دارند. پرتاب های آزاد یکی از هدیه های ارزشمندی است که در هر بازی به تیم شما داده می شود.
از طرفی بیشتر بازیکنان در به ثمر رساندن پرتاب آزاد خود موفق نیستند. گاهی اوقات بازیکنان شما در حالت عادی و تمرینی حدود 80 درصد پرتاب های آزاد خود را به گل تبدیل می کنند. آمار آن‌ها در جریان بازی و مسابقه به 20 درصد سقوط می کند. مهم‌ترین دلیل آن نیز فشار و استرس حاکم بر مسابقه است.
در جریان تمرین، هیچ بازیکنی نسبت به از دست دادن پرتاب آزاد خود احساس خاصی ندارد. هنگام مسابقه اما قضیه متفاوت است. بازیکنان تحت فشار زیادی هستند. تمام تیم متکی بر پرتاب آن‌ها است و مربی نیز انتظار گل کردن آن را دارد. همین مسئله باعث فشار ذهنی زیادی روی بازیکنان می شود.
مربی باید جهت حل این مشکل اقدامات لازم را انجام دهد. اقدام اول هنگام تمرین و اقدام دوم مربوط به قبل از بازی است. هنگام تمرین باید شرایط سخت و استرس آور بازی برای بازیکنان شبیه سازی شود که در ادامه در خصوص آن صحبت خواهیم کرد. مورد بعدی نیز قبل از شروع مسابقه است. مربی باید صحبت لازم با بازیکنان خود را جهت مهیا کردن آن‌ها برای بازی را داشته باشد. باید به آن‌ها گوشزد کند که مهم‌ترین بخش بازی لذت بردن از آن است.
هرچند برد و باخت در یک بازی از اهمیت بالایی برخوردار است اما مهم این است که تمام تلاش خود را برای برد انجام داده و نتیجه را به خدا بسپاریم. اگر نتیجه بازی تنها چیزی باشد که بازیکنان به آن اهمیت می دهند، ناخودآگاه تمام تمرین هایی که انجام داده اند را فراموش کرده و به برد و باخت فکر می کنند. افکاری که تمام توان آن‌ها را در چند دقیقه تحلیل برده و ذهن آن‌ها را به شدت خسته می کند.
روش اشتباه تمرین پرتاب آزاد
ابتدا بررسی کوتاهی بر روش اشتباه تمرین پرتاب آزاد خواهیم داشت. شیوه اشتباه تمرین پرتاب آزاد بدین شکل است که بازیکن خود بگویید که برای مثال روی خط پرتاب آزاد ایستاده و 5 پرتاب آزاد بین دریل های خود انجام دهد. متأسفانه این روش نیز یکی از متداول ترین انواع تمرین پرتاب آزاد بین مربی های تازه کار است.
دلیل ناکارآمد بودن این روش این است که بازیکن تحت فشار قرار نمی گیرد و در شرایط عادی بازی نخواهد بود. به سادگی پشت خط قرار گرفته و بدون کوچکترین تلاش و تمرکز کافی روی توپ، پرتاب خود را انجام می دهند. این روش به هیچ عنوان آنچه که ما از بازیکنان خود انتظار داریم نیست.
شرایط ذهنی و جسمی بازیکنان هنگامی که تحت فشار قرار می گیرند، بسیار متفاوت از حالتی است که فشاری روی آن‌ها وجود ندارد. توسط دریل های خاص باید شرایط بازی و فشار ذهنی را هنگام پرتاب برای آن‌ها مهیا کنیم تا شبیه سازی پرتاب به بهترین شکل ممکن صورت بگیرد.
دریل هایی که در این مطلب روی آن‌ها تمرکز خواهیم کرد، روی این مسئله تأکید بسزایی دارند. فشار حدأکثری و نزدیک به شرایط مسابقه برای رسیدن به ایده آل پرتاب آزاد.
دریل های پرتاب آزاد
قبل از اینکه بازیکنان روی خط پرتاب آزاد قرار بگیرند، باید به سطح بالایی از خستگی رسیده باشند. این مسئله باعث می شود که شرایط به بازی واقعی نزدیک تر باشد. به ندرت پیش می آید که در بازی واقعی پرتاب آزادی به بازیکنان شما تعلق گیرد و در حالت خستگی نباشند. به همین دلیل نیز باید تمرین پرتاب آزاد آن‌ها در حالت خستگی انجام شود. برای مثال می توانید پس از انجام دریل های مهیاسازی اقدام به انجام پرتاب کنید.
در ادامه دریل هایی که نیاز است برای تقویت پرتاب آزاد به بازیکنان خود بیاموزید را برای شما توضیح خواهیم داد. این دریل ها به دو بخش دریل های تیمی و دریل های فردی تقسیم شده اند. دریل های فردی زمان بیشتری برای انجام نیاز دارند و تنها توسط یک بازیکن انجام می شوند. هنگامی که یک بازیکن به تنهایی نزد شما تمرین می کند یا به دلایلی تمرین آن‌ها جداگانه است، روی این دریل ها تمرکز کنید.
از طرف دیگر دریل های تیمی توسط تعداد بیشتری از افراد و به عبارتی «تیم» انجام می شود. پیشنهاد ما تمرکز روی دریل های تیمی است.
دریل های فردی
دو نوع دریل فردی را در این مطلب توضیح خواهیم داد. هردوی این دریل ها را می توانید بسته به سطح بازیکنان خود شخصی سازی کنید. روی هردوی این دریل ها می توانید امتیاز به ثمر رساندن گل یا از دست دادن پرتاب را به دلخواه خود تغییر دهید.
ایده آل ما این است که برای هر گل امتیاز 1 و برای هر خطا منفی 2 در نظر بگیرید. برای مثال بازیکن شما روی امتیاز 7 است و پرتاب بعدی خود را گل می کند. بدین ترتیب به عدد 8 می رسد. در غیر این صورت اگر این پرتاب او خطا رفته و به گل تبدیل نشود، امتیاز آن‌ها به 5 برمی گردد. همین روال را ادامه دهید تا به عدد 10 برسند.
1. سویش
سویش به پرتاب بسیار دقیقی گفته می شود که هنگام ورود به سبد تنها با تور برخورد می کند. صدای خاص لمس توپ و تور باعث نام‌گذاری آن به سویش شده است. سویش در انگلیسی به معنی یک نوع صدای فش فش کردن است.
بازیکنان خود را به دو دسته تقسیم کرده و هرکدام را روی یک سبد مستقر کنید. بازیکنان روی امتیاز 5 شروع به پرتاب می کنند؛ یعنی در ابتدا و بدون پرتاب هرکدام از بازیکنان 5 امتیاز دارند. سپس برای هر پرتاب سویش 1 امتیاز مثبت می گیرند. برای هر پرتاب معمولی هیچ امتیازی به آن‌ها تعلق نمی گیرد و به عبارتی امتیاز آن‌ها صفر خواهد بود. هر خطای پرتاب نیز 1 امتیاز از آن‌ها کسر خواهد کرد.
2. کسر و اضافه
روال این دریل نیز مانند دریل سویش است. با این تفاوت که نیازی به سویش کردن پرتاب نیست و پرتاب های بازیکنان به صورت عادی تبدیل به گل می شوند.
برای مثال شروع شما روی عدد 5 خواهد بود و سپس هدف نیز رسیدن به عدد 10 است. هنگامی که یکی از پرتاب های شما به گل تبدیل شود، یک امتیاز مثبت خواهید گرفت و از دست دادن هر پرتاب نیز باعث از دست دادن یک امتیاز خواهد شد.
دریل های تیمی
در بیشتر باشگاه ها، مربیان به صورت تیمی به بازیکنان خود تمرین می دهند. همان طور که عنوان شد، هدف ما نیز شبیه سازی شرایط بازی است. از آنجایی که تمرین تیمی و به صورت دسته جمعی به شرایط بازی نزدیک تر است، پیشنهاد ما نیز انجام دریل های تیمی است.
3. رفت و برگشت
این دریل بهتر است با 3 بازیکن روی هر سبد انجام شود. اگر تعداد حلقه های شما به اندازه ای نیست که روی هر سبد 3 بازیکن قرار گیرد، می توانید آن را با بازیکنان بیشتر نیز انجام دهید. نقطه ضعف بازیکنان بیشتر این است که میزان خستگی آن‌ها به اندازه کافی نخواهد بود، چراکه زمان بیشتری طول می کشد تا نوبت بازیکنان برای پرتاب آزاد برسد.
ابتدا زمان تایمر را روی 5 دقیقه تنظیم کنید. می توانید دقایق را به دلخواه خود تغییر دهید. بازیکن اول دو پرتاب آزاد انجام می دهد. اگر هردوی آن‌ها به گل تبدیل شد، نیازی به دویدن نیست. اگر یکی از پرتاب های او خطا رفت، یک رفت و برگشت طول زمین را می دود. اگر هردوی پرتاب های او خطا رفتند، یک دور کامل زمین بسکتبال را می دود.
4. پشت سر هم
بازیکنان خود را به دسته های 3 نفری روی هر سبد تقسیم کنید. هدف دریل این است که بازیکنان شما در بازه زمانی مشخص بیشترین تعداد پرتاب آزاد را «پشت سر هم» به گل تبدیل کنند. زمان و تعداد پرتاب ها را بر اساس سن و سطح بازیکنان می توانید تعیین کنید.
برای مثال فرض کنیم تعداد گل پشت سر هم را روی عدد 5 در نظر گرفته اید. بازیکن اول برای اقدام به پرتاب روی خط قرار می گیرد. 3 پرتاب اول را به گل تبدیل می کند و سپس پرتاب چهارم او خطا می رود. تصمیم با شماست که در این حالت به انتهای صف بپیوندد یا اینکه عواقبی به دنبال داشته باشد. برای مثال کسی که هر 5 پرتاب خود را پشت سر هم به گل تبدیل نکرد، روی پرتاب خطای خود لازم است یک بار طول زمین را بدود.
5. پرتاب آزاد خط عرضی
تمام تیم شما روی خط عرضی (خط پشت سبد) به صف می شوند. تمام تیم به نوبت روی خط پرتاب آزاد قرار گرفته و یکی یکی اقدام به پرتاب خواهند کرد. با این تفاوت که هرگاه بازیکنی یک پرتاب آزاد خود را از دست داد، تمام تیم (از جمله پرتاب کننده) باید طول زمین را به صورت رفت و برگشت با دویدن طی کنند.
بسته به سن و سطح بازیکنان خود می توانید در انجام این دریل تنوع ایجاد کنید. برای نوجوانان می توانید تنها 1 پرتاب را در نظر بگیرید. تیم های با بازیکنان بزرگتر باید 2 پرتاب پشت سر هم انجام دهند. اگر یکی از پرتاب ها خطا رفت، تمام تیم، طول زمین را به صورت رفت و برگشت طی می کنند. اگر هردوی پرتاب ها خطا رفت، تمام تیم یک دور زمین را باید بدوند.
دریل مورد علاقه شما برای پرتاب آزاد کدام است؟ به نظر شما دریل های عنوان شده در این مطلب کاربردی هستند؟ کدام یک از این دریل ها را بیشتر می پسندید؟ دیدگاه های خود را با ما و دیگر دوستان خود در بسکتفا در میان بگذارید.
