چندی پیش در مطلبی در خصوص دفاع ناحیه ای توضیح دادیم. دفاع ناحیه ای به دفاعی گفته می شود که در آن بازیکنان مسئول حفاظت از یک ناحیه زمین خودی هستند. این مسئله در دفاع نفر به نفر رعایت نمی شود و در آن بازیکنان مسئول مراقبت از یک نفر هستند.
گاهی اوقات در بسکتبال پایه نیز استفاده از این دفاع به چشم می خورد. مقصود از بسکتبال پایه رده های سنی کودکان و نوجوانان است که بازیکنان آن توانایی و مهارت های قابل ملاحظه ای ندارند. در بسکتبال پایه به ندرت شاهد پرتاب های 3 امتیازی هستیم. در مطلب دفاع ناحیه ای نیز توضیح دادیم که تنها نقطه ضعف این دفاع پرتاب های 3 امتیازی است. از این رو مربیان به اعمال این سیستم دفاعی در بسکتبال پایه علاقه شدیدی دارند. در این مطلب از بسکتفا با مزایا و معایب دفاع ناحیه ای در بسکتبال پایه خواهیم پرداخت.
بخش دوم این مطلب را از اینجا دنبال کنید.
مزایای دفاع ناحیه ای در بسکتبال پایه
بدون شک دفاع ناحیه ای در بسکتبال بسیار کارآمد است. تقریباً تیم هایی که در بسکتبال پایه از دفاع ناحیه ای استفاده می کنند، برد در مقابل آن‌ها بسیار دشوار است. 2 دلیل اصلی آن را در ادامه عنوان خواهیم کرد:
1. مجبور شدن به پرتاب خارج از منطقه رنگی
بیشتر امتیازهایی که در بسکتبال پایه به دست می آید، از طریق پرتاب های زیر تور و نزدیک به سبد است. هدف اصلی دفاع ناحیه ای بستن منطقه رنگی و دور کردن بازیکنان حریف از سبد است. بدین ترتیب تیم مقابل مجبور به پرتاب های دور و 3 امتیازی می شود. در رده های سنی پایین نیز کیفیت پرتاب های دور از سبد و 3 امتیازی به شدت ضعیف است. کمتر بازیکنی پیدا می شود که بتواند پرتاب های 3 امتیازی مؤثری داشته باشد.
جدای از تکنیک ضعیف، نبود قدرت کافی جهت پرتاب های 3 امتیازی این مشکل را در بسکتبال پایه دوچندان می کند. از طرفی تنها راهکار موفقیت در برابر دفاع ناحیه ای چنین پرتاب هایی است.
2. عدم امکان پاس های تغییر منطقه
پاس تغییر منطقه به پاسی گفته می شود که از یک سمت زمین به شکل مستقیم و بدون پاس‌کاری کوتاه به سمت دیگر آن فرستاده می شود. بازیکنان در بسکتبال پایه به لحاظ فیزیکی توانایی چنین پاس هایی را ندارند. از این رو مدافعین تنها کافی است نگران یک سمت زمین باشند و از بازیکنان سمت دیگر چشم پوشی کنند. همین مسئله دشواری پیدا کردن روزنه را در بین مدافعین چند برابر می کند.
اکنون که با ساختار و خواص این سیستم دفاعی آشنا شدید، در ادامه دلایل استفاده مربیان از آن را نیز بررسی خواهیم کرد.
دلایل استفاده مربیان از دفاع ناحیه ای
از دیدگاه ما، مربیان به 3 دلیل عمده اقدام به استفاده از دفاع ناحیه ای می کنند. با اینکه این مقاله روی خوشی به دفاع ناحیه ای نشان نمی دهد اما بدون شک نمی توان منکر فواید این نوع دفاع شد.
1. برد بازی های بسکتبال
مهم‌ترین دلیل استفاده مربیان از دفاع ناحیه ای تمایل به برد بازی ها به هر قیمتی است. مربی به دلایلی از جمله غرور و تعصب، حفظ روحیه رقابتی تیم، شهرت، جلوگیری از جدایی بازیکنان و بالأخره خوشحالی بازیکنان و والدین آن‌ها به برد بازی ها نیاز دارد.
بدون شک تمامی این دلایل را نمی توان منفی تلقی کرد. هر شخصی به برد خود و تیمش نیاز دارد. فشاری که باخت های پی در پی به مربی وارد می کند بسیار زیاد است. کودکان و نوجوانان صبر و تحمل بزرگ‌سالان را ندارند. بلافاصله پس از چند باخت روحیه خود را از دست داده و ناامید می شوند. مربی نیز برای جلوگیری از این مسئله و دلایل دیگری که ذکر شد نیازمند برد بازی ها است.
2. حس تأثیرگذاری روی تیم
تمامی مربی ها در ابتدای مسیر به چنین احساسی نیاز دارند. هنگام استفاده از دفاع ناحیه ای، احساس بسیار بهتری نسبت به خود دارید چراکه از نقطه ضعف تیم مقابل نهایت استفاده را کرده اید. بازیکنان شما نظم قابل توجهی دارند. دفاع ناحیه ای عملکرد خوبی دارد. تیم مقابل نیز توانایی پرتاب های موفق را ندارد. تمامی این‌ها به شما این احساس را القا می کند که تأثیر زیادی روی تیم و نحوه بازی آن‌ها گذاشته اید.
وقتی بازیکنان خود را مجبور می کنید که در یک ناحیه محدود بمانند و آن‌ها را به شکل منظمی در پست های خود می گمارید، این احساس شما چند برابر می شود. بازیکنان شما در ناحیه ای هستند که تمام راه حل تیم مقابل برای موفقیت است. این مسئله در دفاع نفر به نفر به چشم نمی خورد. بازیکنان شما سازمان یافته به نظر نمی رسند. دفاع در مقابل تیم حریف بسیار دشوار است. هنگامی که تیم شما در حال کسب تجربه است، تیم مقابل پرتاب های موفق و امتیازگیری دارد. تمامی مربی ها احساس تأثیرگذاری روی تیم را دوست دارند اما آنچه مهم تر است، کیفیت بازی تیم شما در درازمدت است.
3. حفظ عرصه رقابت
برخی از مربیان مجبور به استفاده از دفاع ناحیه ای و بردهای ناشی از آن هستند تا میدان رقابت با دیگر تیم ها را در لیگ از دست ندهند. یکی از دلایل معقول و منطقی برای استفاده از دفاع ناحیه ای نیز همین مسئله است. هیچ تیمی در بسکتبال پایه نباید با اعداد نزدیک به 50 امتیاز بازی را واگذار کند. توسط دفاع ناحیه ای می توان از باخت های فجیع گریخت و آن را به باخت های آبرومندانه و حتی برد تبدیل کرد.
اما یک نکته را باید در نظر داشت. تیم شما نباید تنها به دلیل ماندن در عرصه رقابت به دفاع ناحیه ای متوسل شود. اگر تنها چاره شما برای ماندن در کورس رقابت، استفاده از این دفاع است، پیشنهاد می کنیم لیگ دیگری انتخاب کنید یا اینکه کیفیت بازیکنان خود را ارتقا دهید. بدون شک استفاده از دفاع ناحیه ای بهترین راه حل مشکلات شما در درازمدت نخواهد بود.
دلایل ناکارآمدی دفاع ناحیه ای در بسکتبال پایه
مربی ها باید در نظر داشته باشند که تمرکز ما باید روی آینده بازیکنانی باشد که زیر نظر ما تعلیم می بینند. به شما اطمینان می دهیم که پس از چند سال کسی به قهرمانی های شما در لیگ زیر 10 سال توسط اجرای دفاع ناحیه ای اهمیتی نمی دهد. در ادامه 4 دلیل ناکارآمدی دفاع ناحیه ای را با شما در میان خواهیم گذاشت. امیدواریم پس از مطالعه این موارد، دیدگاه خود را نسبت به دفاع ناحیه ای تغییر دید.
1. ایجاد عادت های دفاعی ضعیف
بدون شک با اجرای دفاع ناحیه ای هنوز هم مواردی از دفاع نفر به نفر به بازیکنان خود آموزش می دهید. برخی از اصول پایه هردو نوع دفاع یکسان هستند و شکی در این مسئله نیست. از طرفی عادت های دفاعی ضعیف بی‌شماری نیز با اجرای مداوم دفاع ناحیه ای در بازیکنان شما ایجاد می شود.
اگر مربی گری بازیکنانی که در دوران کودکی روی دفاع ناحیه ای کار کرده اند را به عهده گرفته باشید، می دانید که ترک برخی عادت های آن‌ها بسیار دشوار و عملاً غیرممکن است. هنگامی که مربی سعی در تغییر برخی این عادت ها و اجرای دفاع نفر به نفر دارد، این بازیکنان عملاً با مشکل مواجه می شوند. برخی از این عادت ها را در ادامه برای شما لیست کرده ایم:
- دفاع روی توپ ضعیف
- ایستادن و نگاه کردن بازیکن بدون توپ حریف
- تکنیک کلوزآوت ضعیف
- مسئولیت پذیری اندک
- ضعف در ارتباط با هم تیمی ها هنگام بازی
- حرکت های دفاعی اندک
- فرصت کمتر جهت دفاع از ناحیه های مختلف زمین
- فرصت کمتر در تمرین ارتباط با هم تیمی ها هنگام دفاع
- فرصت کمتر جهت تمرین تصمیم گیری در فاز دفاع
- کاهش مسئولیت پذیری هنگام باکس آوت و ریباند
- کاهش میزان انجام چرخش های دفاعی (تغییر مسئولیت هنگام بازی)
- فرصت کمتر جهت دفاع مقابل اسکرین (پوشش) حریف
- فرصت کمتر برای بازیکنان بزرگ‌تر جهت دفاع مقابل توپ
مواردی از این دست و بسیاری موارد دیگر را می توان از اصلی ترین عادت های نادرست بازیکنان بسکتبال دانست. هنگامی که بازیکنی از دوران کودکی این عادت های بد را تجربه کند، تغییر آن‌ها کار بسیار دشواری خواهد بود.
2. لطمه زدن به توانایی هجومی تیم حریف
قبل از توضیح باید عرض کنیم که اگر بزرگ‌ترین اولویت شما برد بازی ها است، هضم این مورد برای شما بسیار دشوار خواهد بود. به دلیل اینکه تنها برد تیم خودتان برایتان اهمیت دارد.
با اجرای دفاع ناحیه ای بزرگ‌ترین لطمه را به تیم مقابل نیز وارد خواهید کرد. شاید سؤال کنید که این مورد جزء نگرانی های شما نیست. مهم‌ترین وظیفه شما برد تیم خود و جلوگیری از امتیازگیری تیم مقابل است.
مربی ها باید درک کنند که تمامی ما در یک جهت مشغول به کار هستیم و آن هم ارتقای سطح بسکتبال کشور و کیفیت لیگ داخلی است. نمی توان تنها به برد چند کودک در این دوره توجه داشت و اهمیت بسکتبال پایه را جهت آماده سازی سطوح بالاتر نادیده گرفت.
انتظار دارید که کودک 8 ساله تنها به خاطر برد شما در بازی های زیر 8 سال، پرتاب های دور از حلقه را گل کند؟ متأسفانه تنها راه حل آن‌ها برای هجوم مقابل دفاع ناحیه ای همین کار است. البته گفته ما این نیست که تیم شما عقب بنشیند و منتظر دریافت گل از تیم مقابل باشد. از دید ما باید به تیم حریف نیز امکان امتیازگیری و بسکتبال هوشمندانه داده شود. باید بتوانند گزینه های مختلف هجومی را برای گل کردن توپ داشته باشند که متأسفانه دفاع ناحیه ای چنین امکانی به آن‌ها نمی دهد.
امکان حمل توپ تحت فشار را نخواهند داشت چون عملاً بازیکنان شما فشاری به آن‌ها وارد نمی کنند. امکان برش زدن موفق به داخل را ندارند چون ناحیه رنگی با 5 بازیکن اشغال شده است. ایجاد اسکرین بی فایده است چراکه شما آن‌ها را رها کرده و تنها منتظر پرتاب های دور از سبد خواهید بود. مواردی از این دست و بسیاری مشکلات دیگر نیز برای تیم مهاجم پیش می آید که به روح کلی بسکتبال ضربه خواهد زد.
البته فراگرفتن دفاع ناحیه ای و حمله در مقابل آن هم ضروری است اما نباید تنها راهکار شما باشد. بدین ترتیب بازیکنان شما بسیار کمتر از آنچه باید از بسکتبال یاد بگیرند را فرا خواهند گرفت. این مسئله برای دفاع نفر به نفر کاملاً متفاوت است.
3. عدم آمادگی بازیکنان برای سطوح بالاتر بسکتبال
مهم‌ترین وظیفه هر مربی آماده سازی بازیکنان تیم های پایه برای سطوح بالاتر و حرفه ای بسکتبال است. یک نکته بسیار مهم را در این خصوص به خاطر داشته باشید:
آموزش دفاع ناحیه ای به کسی که در کودکی دفاع نفر به نفر را آموخته باشد بسیار ساده تر از آموزش دفاع نفر به نفر به کسی است که در کودکی دفاع ناحیه ای را فراگرفته باشد.
اکنون باید تصمیم بگیرید که آینده بسکتبال بازیکنان شما اهمیت بیشتری دارد یا برد بازی های کنونی؟ نکته دیگری که باید به خطر سپرد این است که هرچه سطح رقابت ها بالاتر رود و میزان مهارت بازیکنان افزایش یابد، کمتر از دفاع ناحیه ای استفاده می شود. دلیل آن هم کارآمد بودن دفاع ناحیه ای مقابل بازیکنان با مهارت اندک است. از طرف دیگر این نوع دفاع برای توقف بازیکنان با مهارت بالا و پرتاب های دور از سبد قدرتمند مشکل خواهد داشت.
به همین رو جهت موفقیت بازیکنان خود در سطوح بالاتر باید از همین سطوح پایه شروع کنید.
4. از بین بردن جذابیت بسکتبال
بدون شک با به کار بردن دفاع ناحیه ای تمام جذابیت بسکتبال را از بین خواهید برد. تقریباً هیچ کدام از بازیکنان حریف قادر به پرتاب زیر تور نخواهند بود. تنها کار بازیکنان پرتاب های دور از سبد و امیدواری به امتیازگیری است. بیشتر پرتاب ها از دست رفته و در اختیار تیم مقابل قرار می گیرید. بدین ترتیب هردو تیم مرتب از یک سمت به سمت دیگر می دوند و امتیازی کسب نمی کنند.
باید فارغ از سیستم های پیچیده بازی لذت بسکتبال را به کودکان آموخت. مهم‌ترین رسالت مربی در سطوح پایه نیز همین است. شاید درصد بسیار کمی از بازیکنان به سطوح بالاتر برسند و در همان اوایل بسکتبال را رها کنند. بازی کردن بدین شکل، همین درصد اندک را نیز از بسکتبال زده می کند.
در اینجا به پایان بخش اول این مقاله رسیدیم. در بخش دوم به دلایل متعددی می پردازیم که مربیان در دفاع از دفاع ناحیه ای مطرح می کنند. دیدگاه های خود را در خصوص این بخش مقاله با ما در میان بگذارید. از نظر شما دفاع ناحیه ای تا چه اندازه در بسکتبال پایه کارآمد است. اگر شما نیز مربی بسکتبال پایه هستید، دیدگاه خود را در خصوص این نوع دفاع با ما در میان بگذارید.
بخش دوم این مطلب را از اینجا دنبال کنید.
