پنجاه سال پیش، ویلت چمبرلین در بازی مقابل تیم بسکتبال بوستون سلتیکس ۴۲ ریباند (بله، درست خوانده‌اید، ۴۲ ریباند) به‌دست آورد. امسال بسیاری از رکوردهای تاریخ بسکتبال NBA شکسته شدند، اما این یکی قرار نیست شکسته شود. دلیل این امر را زک کرام، تحلیلگر بسکتبال در مطلب خود برای سایت بسکتبال «درینگر» توضیح داده است. ما هم ترجمه‌ی اختصاصی این مطلب را برای شما خوانندگان بسکتفا، بهترین سایت بسکتبال آماده کرده‌ایم و امیدواریم که از مطالعه‌ی آن لذت ببرید.
ویلت چمبرلین صرفاً یک قهرمان امتیازآوری نبود. او رکورددار بیشترین تعداد ریباند هم هست و در ۱۴ سال فعالیت خود در لیگ بسکتبال NBA، یازده‌بار قهرمان ریباند شد، آن هم درحالی‌که یک‌تنه به‌اندازه‌ی تمام مهاجمان یک تیم بسکتبال مدرن امتیاز می‌گرفت. اما ۴۲ ریباندی که ۵۰ سال پیش در بازی مقابل بوستون سلتیکس کسب کرد، برجسته‌ترین شاهکار او از نگاه بسکتبال امروز است.
بازی بسکتبالی که چمبرلین در آن رکورد ریباندهای بیل راسل را شکست، جدیدترین بازی با بیش از ۴۰ ریباند نبود، آخرینِ این بازیها بود. یعنی دیگر چنین چیزی تکرار نخواهد شد. این رکورد در سنگ حکاکی شده است.
در بسکتبال مدرن، همانقدر که سرعت بازیها زیاد شده، سرعت شکسته شدن رکوردها و ظهور داده‌های پرت آماری هم زیاد شده است. راسل وستبروک برای سومین‌بار پیاپی، یک تریپل دابل (سه رکورد دورقمی) در میانگین‌های آماری تمام فصل خود ثبت کرد. جیمز هاردن همچنان دارد از نردبان رکوردهای لیگ بسکتبال NBA بالا می‌رود. تنها دو سال بعد از اینکه استفن کری رکورد ۱۳ پرتاب موفق سه امتیازی در یک بازی را ثبت کرد، هم‌تیمی او، کلی تامپسون با ۱۴ پرتاب، رکورد او را شکست. آنتونی دیویس و یوسف نورکیچ به‌فاصله‌ی شش هفته دو رکورد پنج-پنج‌تایی (پنج یا بیش از پنج امتیاز، ریباند، پاس گل، توپ‌ربایی و بلاک در یک بازی) ثبت کردند. از ۱۰ رکوردی که بیل سیمونز در کتاب خود، «کتاب بسکتبال» به‌عنوان ناشکستنی‌ترین رکوردهای تاریخ بسکتبال NBA ذکر کرده بود، دوتای آن‌ها در چهار سال گذشته شکسته شده‌اند.
اما مسئله‌ی ریباند، متفاوت است و رکوردهای آن دست‌نخورده باقی مانده‌اند. بسکتبالیست‌های مدرن نمی‌توانند حتی به آن رکوردها نزدیک شوند. بالاترین رکورد ریباند در یک بازی، ۵۵ تاست که ویلت چمبرلین آن را در نوامبر ۱۹۶۰ به ثبت رساند، و این رکورد از زاویه‌دید بسکتبال مدرن آنقدر نامعقول است که اگر یک میلیون بود هم فرقی نمی‌کرد. بی‌دلیل نیست که جوئل امبید به سایت بسکتبال NBA Desktop گفته که به‌نظر او ویلت چمبرلین به‌خاطر رکوردهایش، بهترین بازیکن تاریخ بسکتبال NBA است. از فصل ۷۳-۱۹۷۲ (آخرین فصل فعالیت ویلت) تا حالا هیچ تیمی نتوانسته به‌طور متوسط در هربازی ۵۵ ریباند انجام دهد. از فصل ۷۸-۱۹۷۷ تاحالا هیچ تیمی حتی ۵۰ ریباند در هر بازی هم به‌ثبت نرسانده است.
رکوردهای نابهنجار ویلت چمبرلین در ریباند به همین‌جا ختم نمی‌شود. طبق داده‌های سایت بسکتبال Basketball-Reference از ۲۴ بازی تاریخ بسکتبال NBA که در آن‌ها بیش از ۴۰ ریباند انجام شده است، ۲۲تای آن‌ها متعلق به چمبرلین و راسل است و هر ۱۸ میانگینِ برترِ ریباندهای یک فصل نیز توسط این دو به‌ثبت رسیده است. چمبرلین در اولین سال حضور خود در لیگ بسکتبال NBA در ۲۵ بازی مجزا، بیش از ۳۰ ریباند انجام داد. این تعداد، بیشتر از کل بازیها ۳۰-ریباندی تمام بازیکنان NBA از زمان کناره‌گیری ویلت از بازی بسکتبال تاکنون است.
از آن موقع تاحالا، بیشترین تعداد ریباندهای یک بازی، ۳۵تا بوده که چارلز اوکلی در سال ۱۹۸۸ این رکورد را ثبت کرد. حالا که سه‌دهه از آن گذشته، حتی رکورد اوکلی هم دست‌نیافتنی به‌نظر می‌رسد: رکورد ۳۰ ریباند دوایت هاوارد در یک بازی در فصل گذشته، اولین رکورد ۳۰تایی از سال ۲۰۱۲ تاکنون و سومین رکورد از سال ۱۹۹۶ تاکنون بود.
حالا چرا رکوردهای ریباند اینقدر نسبت به شکسته شدن مقاوم هستند؟ اجازه دهید وضعیت ویلت را با آندره دراموند مقایسه کنیم که از زمان ورودش به لیگ بسکتبال NBA هر سال حداقل متوسط ۱۳ ریباند در هربازی را به‌ثبت رسانده و در چهار فصل گذشته، سه‌بار رکورددار این آمار بوده است. اگر دراموند بخواهد در سال ۲۰۱۹ رکورد بیشترین تعداد ریباند در یک بازی را بشکند، سه عامل مزاحم، سد راه او خواهند شد.
تغییراتی که در تاریخ بسکتبال NBA رخ داده است
اولین عاملی که باعث می‌شود آندره دراموند نتواند رکورد چمبرلین را در سال ۲۰۱۹ به‌چالش بکشد این است که در بسکتبال مدرن، تیم‌ها دیگر به‌اندازه‌ی کافی پرتاب نمی‌کنند. امسال، سرعت بازی‌های لیگ بسکتبال NBA خیلی بالا است و هرتیم در هربازی به‌طور متوسط تقریباً ۸۹ پرتاب دارد، که بالاترین رکورد در ۳۰ سال گذشته است. اما در فصل ۶۱-۱۹۶۰، زمانی که چمبرلین بهترین رکورد را ثبت کرد، هرتیم به طور متوسط در هربازی «صد و نه» پرتاب داشت.
برای اینکه متوجه‌ی شگفتی این آمار شوید، خوب است بدانید که در یک دهه‌ی گذشته فقط چهار تیم توانسته‌اند در بازی‌ای که به وقت‌های اضافه کشیده نشده، ۱۰۹ پرتاب یا بیشتر داشته باشند (که سه‌تای آن‌ها دقیقاً به ۱۰۹ رسیدند). این عدد در فصل ۶۱-۱۹۶۰، میانگین بود – یعنی در نیمی از موارد، تعداد پرتاب‌های تیم‌ها بیشتر از ۱۰۹تا بود؛ شبی که ویلت ۵۵ ریباند انجام داد، تیم او ۱۲۸ پرتاب حین بازی و ۴۱ پرتاب آزاد انجام داد. همانطور که سیمونز در «کتاب بسکتبال» در مورد کندی سرعت بازی‌های بسکتبال مدرن می‌نویسد: «یک‌بار دیگر اعداد آن موقع و الان را با هم مقایسه کنید. بازهم از رکوردهای اسکار یا ویلت شگفت‌زده می‌شوید؟ البته… ولی دیگر نه آنقدرها.»
این همه پرتابِ بیشتر به‌معنای ریباندهای بیشتر است، آن هم زمانی که این مسئله با دومین عاملِ برتریِ ویلت بر آندره دراموند همراه شود: در بسکتبال مدرن، تیم‌ها دیگر به‌اندازه‌ی گذشته پرتاب ناموفق ندارند. دقت پرتاب در فصل ۶۱-۱۹۶۰ تازه از ۴۰ درصد گذشته بود. آن همه پرتاب اضافه، اغلب از دست می‌رفت و دستان عظیم چمبرلین توپ‌ها را در هوا می‌قاپید.
حتی زمانی که سرعت بیشتر بازی‌های فصل ۱۹۶۱ نسبت به فصل ۲۰۱۹ را نادیده بگیریم، بازهم تفاوت در دقت پرتاب‌ها باعث می‌شود که در فصل ۱۹۶۱ در هربازی ۸ تا ۱۰ فرصت ریباند بیشتر وجود داشته باشد. تفاوت سرعت بازیها را هم که اضافه کنیم، تفاوت، عظیم می‌شود: حدود ۴۰ فرصت ریباند بیشتر در هربازی.
متوسط مجموع ریباندهای هربازی
با این حال، حتی اگر سرعت بازی‌های امروز به دهه‌ی ۱۹۶۰ برسد و حتی اگر دقت پرتاب‌ها هم نیم قرن پسرفت کند، آندره دراموند بازهم نمی‌تواند رکورد را بشکند، مگر اینکه سرمربی‌اش هم با او همدست شود. دلیل این مسئله، سومین عامل است: در بسکتبال مدرن، بازیکنان به‌اندازه‌ی گذشته بازی داده نمی‌شوند.
امروزه مربیان و عوامل تیم‌های بسکتبال خیلی بیشتر از نیم قرن پیش، متوجه‌ی اهمیت استراحت دادن به بازیکنان خود هستند. مونتا الیس در فصل ۱۱-۲۰۱۰ آخرین بازیکنی بود که میانگین دقایق حضورش در هربازی در طول یک فصل، از ۴۰ دقیقه بیشتر شد و بعد از کوین گارنت در فصل ۰۳-۲۰۰۲ هیچ بازیکنی در پست سنتر به این آمار دست نیافت. این نمایانگر تفاوتی عمیق میان بسکتبال مدرن و سنتی است. دست‌نیافتنی‌ترین رکورد تک‌فصل چمبرلین، حتی دست‌نیافتنی‌تر از متوسط ۵۰.۴ امتیاز او در هربازی، رکورد متوسط دقایق حضورش در هربازی است: ۴۸.۵ در فصل ۶۲-۱۹۶۱. بله، متوسط دقایق او از یک بازی کامل بدون وقت‌های اضافه هم بیشتر بود. فقط چند لحظه به این رکورد فکر کنید.
در فصل گذشته، ۱۰ ریباندکننده‌ی برتر لیگ بسکتبال NBA به‌طور متوسط ۳۲ دقیقه در هربازی حضور داشتند که پایین‌ترین رکورد است. در دوران اوج چمبرلین، این میانگین معمولاً از ۴۰ بیشتر بود. پس علاوه‌بر برتری بازیکنان نسل قبل به‌خاطر سرعت دورانشان، و علاوه‌بر برتری بازیکنان نسل قبل به‌خاطر بی‌دقتی پرتاب‌های دورانشان، بازیکنان نسل قبل تعداد دقایق بیشتری هم در زمین بازی حضور داشتند.
ویلت و رقبایش، وقتی چند ریباند پشت‌سرهم انجام می‌دادند، همانطور به بازی ادامه می‌دادند. در سال ۲۰۱۹ از این خبرها نیست. تا الان که به تعطیلات آل‌استار رسیده‌ایم، در سه فصل گذشته ۶۰ کوارتر داشته‌ایم که در آن‌ها یک بازیکن ۱۰ ریباند یا بیشتر انجام داده است. ۱۱ مورد آن متعلق به آندره دراموند بوده است. این آمار بی‌اهمیتی نیست؛ این تعداد ریباند در هرکوارتر برای یک بازی ۴۰-ریباندی لازم است. اما به‌خاطر دقایق استراحت، حفظ چنین آماری در کل بازی یا حتی یک نیمه از آن ممکن نیست. از میان آن ۶۰ مورد فقط یکی – مورد هاوارد در بازی ۳۰-ریباندی‌اش – منجر به یک نیمه‌ی ۲۰-ریباندی شد.
خلاصه وقتی دراموند در یک بازی معمولی سال ۲۰۱۹ وارد زمین بازی می‌شود، می‌تواند انتظار ۶۰ فرصت ریباند را داشته باشد، درحالی‌که یک بسکتبالیست در نیم قرن پیش می‌توانست انتظار ۱۱۰ فرصت ریباند را داشته باشد. ویلت، با حجم کاری بالایی که داشت، می‌توانست حتی انتظار بیشتر از آن را هم داشته باشد.
این نابرابری، آخرین قطعه‌ی پازل ریباندهای ویلت چمبرلین را رو می‌کند. راز آمار فوق‌العاده‌ی ریباندهای ویلت این است که او درمقایسه با سنترهای بسکتبال مدرن، درواقع ریباندکننده‌ی فوق‌العاده‌ای نبوده است. یا حداقل از یک لحاظ دیگر فوق‌العاده بوده است.
از آنجایی که در بیشتر دوران فعالیت حرفه‌ای ویلت، داده‌های مفصل حرکت-به-حرکت برای هر بازی موجود نبود، ما فقط درصد دقیق ریباندهای موفق او در سه فصل آخر فعالیت حرفه‌ای‌اش را در دست داریم. او در آن فصل‌ها وقتی در زمین بود، ۱۹.۴ درصد ریباندهای موجود را با موفقیت انجام می‌داد. این رکورد بالایی است ولی بالاترین رکورد لیگ در آن دوران نبود و الان هم چهار بازیکن فعال لیگ بسکتبال NBA یعنی آندره دراموند، دی‌آندره جردن، دوایت هاوارد و کوین لاو هستند که رکورد متوسط درصد ریباندهای موفق کل دوران فعالیت حرفه‌ای‌شان بیشتر از این است.
شاید این آمار برای چمبرلین منصفانه نباشد، چون برگرفته از اواخر دوران فعالیت حرفه‌ای او است که دوران اوج او نبود. خوشبختانه می‌توانیم بعضی داده‌های موجود از دوران اوج او را سرهم‌بندی کرده و براساس آن‌ها دست به نتیجه‌گیری بزنیم. بگذارید روی سه فصل ۶۱-۱۹۶۰ تا ۶۳-۱۹۶۲ تمرکز کنیم، زمانی که او بهترین آمار ریباندهایش را ثبت کرده و همچنین در ۹۹ درصد دقایق موجود در هربازی حضور داشت. در ۱۳۲ بازی تیم واریرز در آن دوران که داده‌های ریباند آن‌ها در سایت بسکتبال Basketball-Reference موجود است، درصد ریباندهای موفق ویلت دقیقاً ۲۰ درصد بود.
این آمار خوبی است! اما نه در تاریخ بسکتبال NBA و نه حتی درمقایسه با آمار یک دهه‌ی اخیر. در فصل ۱۹-۲۰۱۸ یازده بازیکن، دارای رکوردی بالاتر از این هستند و این گروه شامل جوئل امبید هم می‌شود که اعتقاد دارد ویلت چمبرلین به‌خاطر رکوردهایی مثل این، حتی از مایکل جردن هم بازیکن بهتری است. شاید امبید باید خودش را بهترین بازیکن تاریخ بسکتبال NBA بداند.
نکته‌ی کنایه‌آمیز در مورد رکوردهای ریباند ویلت این است که سنترهای بسکتبال امروز دارند درصد ریباندهای موفق بیشتری از سنترهای گذشته ثبت می‌کنند. پنج فصلی که در آن‌ها بیشترین تعداد بازیکنان با ۲۰ درصد ریباند موفق یا بیشتر حضور داشته‌اند، پنج فصل اخیر لیگ بوده‌اند، چون خیلی از ریباندکننده‌های عظیم‌الجثه دارند لیگ را ترک می‌کنند (یا در تیم‌های آن پخش می‌شوند) و فضا برای معدود سنترهای درشت‌اندامِ باقیمانده، بیشتر و بیشتر می‌شود.
تعداد بازیکنان با ۲۰ درصد ریباند موفق یا بیشتر
این ناهمخوانی، در آمارهای تک‌بازی هم دیده می‌شود. ویلت در بازی رکورد خود، ۵۵ تا از ۱۴۹ ریباند ممکن را با موفقیت انجام داد. این یعنی ۳۷ درصد ریباند موفق. دراموند در این فصل در یک بازی به این رکورد رسید. جردن سه‌بار به این رکورد رسید. حسن وایتساید چهاربار این کار را انجام داد. در بازی ۴۰-ریباندیِ ویلت – همانی که به پنجاهمین سالگرد خود رسیده – درصد ریباندهای موفق او فقط ۲۸ درصد بود، چون او در آن بازی، از ۵۳ دقیقه حضور در یک بازی سرعتی بهره‌مند بود که به وقت‌های اضافی کشیده شد. این درصد فقط اندکی از متوسط فعلی دراموند بالاتر است.
البته باید به این نکته هم توجه کرد که درصد ریباندهای موفق ویلت چمبرلین خیلی بالاتر از این می‌بود اگر که او مجبور نبود ۴۸ دقیقه بی‌وقفه بازی کند و اگر زمین بازی آن دوران پر از بازیکنان عظیم‌الجثه‌ی درحال رقابت برای کسب ریباند نبود. خلاصه هدف از این نوشته این بود که به شگفتی رکوردهای ویلت پی برده شود، نه اینکه نتیجه گرفته شود که او همان آندره دراموند یا حسن وایتساید است که صرفاً در یک دوران دیگر، حجم کاری بیشتری داشته است. لااقل رکورد مجموع ریباندهای او دست‌نخورده باقی مانده‌اند و ترکیبی دست‌نیافتنی از بازیکن مناسب، زمان مناسب و مکان مناسب را گواهی می‌دهند.
از اینکه تا پایان مطلبی دیگر، همراه بسکتفا، بهترین سایت بسکتبال بودید، متشکریم. با دنبال کردن مقالات سایت بسکتبال ما، از سیر تا پیاز بسکتبال سر درآورید.
