تقویت اصول پایه در بسکتبال یکی از مهمترین مواردی است که بازیکنان جوان و تازه کار باید با آن آشنایی پیدا کنند. برای مثال مواردی از جمله پرتاب، پاس دادن و دریبل کردن 3 مورد از مهمترین این اصول هستند که در بسکتبال پایه باید مدنظر قرار بگیرند. زمانی که این اصول به صورت کامل فرا گرفته شود می توان انتظار داشت با تمرین بیشتر بتواند تبدیل به بک بازیکن همه کاره در بسکتبال شود
تسلط کامل بر این اصول شاخصه کلیدی برای بازیکنان و مربیانی است که انتظار پیشرفت محسوس و قابل قبولی را در بسکتبال خود و تیمشان دارند. مربیان تیم های پایه باید حداقل 50 درصد زمان تمرین خود را به آموزش این موارد اختصاص دهند.
قبل از شروع به مطالعه این مطلب، مطلب جامع «اصطلاحات ضروری بسکتبال» که از بسکتفا منتشر شده است را مطالعه کنید. ممکن است برخی اصطلاحات و واژگان این مطلب برای شما نامأنوس باشد.
اهمیت تأکید بر اصول پایه بسکتبال
9 اصل تبدیل شدن به یک بازیکن همه کاره در بسکتبال
بازیکن افسانه ای، لری برد در خصوص تمرین اساسی در بسکتبال می گوید:
عادت های تمرینی در توسعه و رشد بازی من نقش اساسی داشتند. بازیکنان و حریف های من در دوران دبیرستان آنقدرها هم که باید سرسخت نبودند اما یکی از دلایل موفقیت من در بسکتبال دوران دانشگاه این بود که اصول پایه بسکتبال را به خوبی فراگرفته بودم. باید به درجه ای از تسلط برسید که حتی بدون فکر کردن، حرکت را در زمین اجرا کنید.
البته مطلب پیش رو لیست کاملی از اصول پایه در بسکتبال نیست. موارد دیگری همچون برش به سمت سبد وجود دارد که یاد گرفتن آنها ضروری است اما 9 موردی که در این مطلب به آنها اشاره شده است، جزء مهمترین اصول پایه در بسکتبال امروزی به شمار می روند.
در صورتی که بازیکنان شما بتوانند روی موارد ذکر شده در این مطلب تسلط کامل پیدا کنند، بدون شک با هر مربی دیگری نیز می توانند کار کرده و با آنها موفق باشند. ادامه مطلب را از دست ندهید.
شماره 1: دریبل کردن
یکی از مهمترین اصول پایه بسکتبال که باید بازیکنان جوان از همان ابتدا روی آن کار کنند، توانایی دریبل کردن است. این مسأله در مورد تمام بازیکنان صدق می کند و تنها مربوط به گاردهای نوک تیم نیست. بازیکنان توسط دریبل موفق و کارآمد می توانند توپ را در تمام نقاط زمین به گردش درآورند و مرتکب خطای تراولینگ نشوند.
دریبل صحیح توپ برای مثال در موارد زیر اهمیت دارد:
- نفوذ جهت رسیدن به سبد
- بهبود زاویه پاس با تغییر مکان در زمین
- حرکت توپ جهت طراحی حملات
دریبل کردن یکی از بهترین مواردی است که بازیکنان جوان هنگام تمرین می توانند روی آن کار کنند، چراکه تمام بازیکنان به صورت همزمان قادر به تمرین این مهارت خواهند بود. همچنین می توانید به سادگی در منزل نیز روی این مهارت کار کنید. تنها چیزی که نیاز خواهید داشت، یک توپ و سطح صاف است.
نکات دریبل توپ:
- بازیکنان باید همزمان روی دریبل کردن با هردو دست خود تمرکز کنند. توانایی دریبل با دو دست گزینه های بسیار متنوعی را در زمین در اختیار بازیکن خواهد گذاشت. استیو نش می گوید: «من از دوران کودکی یاد گرفتم که با هردو دست خود دریبل کنم. این مسأله به من کمک کرد تا در مقابل بازیکنان بزرگ تر و قد بلند تر برتری داشته باشم.»
- باید دقت داشته باشید که هنگام دریبل کردن، سر خود را بالا نگاه دارید. این مسأله به شما کمک می کند تا همزمان با دریبل و حرکت در زمین، تمام زمین بازی را تحت نظر داشته باشید و گزینه های متعدد پاس را ارزیابی کنید.
- دریبل کردن توپ انواع مختلفی دارد. بهتر است با دریبل کردن ساده توپ شروع کنید و پس از پیدا کردن اعتماد به نفس کافی، به سراغ انواع پیشرفته دریبل بروید.
- هنگامی که بازیکنان تیم در دریبل کردن توپ مهارت کافی پیدا کردند، روی چرایی و زمان دریبل توپ با آنها صحبت کنید. توپ باید در زمان مشخص و به اندازه مشخص در زمین دریبل شود. همچنین هر دریبل توپ باید با هدف صورت گیرد.
شماره 2: ریباند توپ
هنگامی که توپ به سمت سبد پرتاب می شود و به گل تبدیل نمی شود، توپ برگشتی به داخل زمین و موقعیت حاصل را ریباند گویند. علیرغم قد و موقعیت شما در زمین، باید مهارت ریباند توپ را به طور کامل فراگیرید. 3 قدم برای تسلط روی ریباند توپ به شکل زیر است:
- یافتن
به محض اینکه توپ از دست رفت و وارد سبد نشد، تمام 5 بازیکن داخل زمین باید بازیکن حریف مربوط به خود را جهت یارگیری پیدا کنند.
- تماس
بلافاصله پس از یارگیری باید با حریف مستقیم خود تماس برقرار کنید و او را از سبد دور کنید. هدف شما باید دور کردن حداکثری مهاجم از سبد جهت جلوگیری از ریباند توسط او باشد.
- گرفتن
در نهایت تمام سعی خود را جهت دنبال کردن و گرفتن توپ به کار بگیرید. منتظر نباشید که توپ به آغوش شما بیاید. به سمت توپ هجوم برده و آن را برای تیم خود به چنگ بیاورید.
نکات دریبل توپ:
- آموزش اصول و قواعد ریباند به بازیکنان ضروری است اما باید به آنها گوشزد کنید که 90 درصد ریباند توپ با قلب و احساس صورت می گیرد. چارلز بارکلی در این خصوص می گوید: «همیشه هنگامی که در خصوص تکنیک ریباند توپ از من سؤال می شود، خنده ام می گیرد. تکنیکی در کار نیست؛ تنها برو و توپ لعنتی را به چنگ بیاور.»
- پس از اینکه توپ ریباندی را تصاحب کردید، با قدرت و استحکام کافی آن را در دست بگیرید. ممکن است بازیکن حریف با یک ضربه کوچک آن را از شما برباید.
- اگر پس از ریباند، امکان پاس به بیرون وجود دارد، توسط یک پاس روزنه ای، هم تیمی خود را در موقعیت ضد حمله قرار دهید.
شماره 3: پرتاب توپ
پرتاب توپ مهمترین مهارت بسکتبال به شمار می رود. همچنین پرتاب کردن یکی از محبوب ترین مهارت ها برای تمرین کردن است. از این رو بهتر است زمان بیشتری را صرف آموزش پرتاب توپ کنید. برای تبدیل شدن به یک پرتابگر حرفه ای 2 قدم اصلی نیاز است:
قدم اول: تکنیک
بازیکن ابتدا باید فرم و نحوه صحیح پرتاب توپ را فراگیرد. مواردی از جمله قرارگیری صحیح دست، استقرار متعادل روی زمین، چشمان روی هدف، آرنج زیر توپ و دنبال کردن مسیر توپ شاکله های اصلی تکینک صحیح پرتاب را تشکیل می دهند. مربی در اجرای این مراحل نقش اساسی دارد و می تواند زمان یادگیری شما را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
قدم دوم: تکرار و تمرین
هنگامی که فرم صحیح پرتاب را فراگرفتید، نوبت تکرار مداوم پرتاب توپ با فرم صحیح است. برای بازیکنی که قصد تبدیل شدن به بهترین ها را دارد، سال ها تمرین نیاز است. اگر در خصوص تبدیل شدن به یک پرتابگر حرفه ای جدی هستید، بهتر است به صورت اختصاصی دوره های تمرینی معینی را در طول هفته به پرتاب اختصاص دهید.
نکات پرتاب توپ:
- مطمئن شوید که بازیکنان شما از توپ اندازه صحیح خود استفاده می کنند. همچنین حلقه بسکتبال در ارتفاع صحیح متناسب با سن آنها تنظیم شده باشد.
- برای اینکه بازیکنان شما به تبحر کافی در پرتاب توپ دست پیدا کنند، باید در موقعیت بازی اقدام به پرتاب توپ کنند. تمام موارد ممکن و خصوصیات هنگام بازی را برای آنها شبیه سازی کنید و پرتاب توپ را در این موقعیت تمرین کنید.
شماره 4: تمام کنندگی
تصمیم بر این داریم که بحث تمام کنندگی و پرتاب زیر سبد را جدای از مبحث پرتاب توپ مورد بررسی قرار دهیم. هر بازیکن باید قدرت تمام کنندگی کافی با روش های متنوع را زیر تور داشته باشد. این نوع پرتاب تفاوت زیادی با پرتاب دور از سبد دارد و تسلط بر انواع مختلف آن نیز کار دشواری خواهد بود. یورو استپ، پرتاب زیر سبد معمولی و پرتاب شناور برخی از نمونه های پرتاب زیر سبد هستند.
ابتدا با پرتاب زیر تور معمولی شروع کرده و سپس نسخه های پیشرفته تر آن را امتحان کنید. تمرین این نوع پرتاب از دوران پایه اهمیت زیادی دارد چراکه بیشتر پرتاب های موفق در بسکتبال پایه در اطراف سبد انجام می شود.
نکاتی در مورد تمام کنندگی:
- مانند دریبل کردن، توانایی پرتاب زیر سبد با دو دست نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بسیاری اوقات ممکن است امکان تمام کنندگی با دست اصلی شما وجود نداشته باشد. باید قدرت این را داشته باشید که بلافاصله دست خود را تغییر داده و از دست دیگر خود برای پرتاب استفاده کنید. در صورتی که تنها از یک دست خود استفاده کنید، امکان دفاع کردن از شما نیز به شکل قابل ملاحظه ای ساده تر خواهد بود.
- باید نحوه استفاده از بدن خود جهت ایجاد فضا و جلوگیری از سد شدن توسط مدافع را فرابگیرید.
- سعی کنید پرتاب زیر سبد را در حالت مسابقه و مقابل بازیکن واقعی انجام دهید. در این صورت مسیر یادگیری شما به شکل محسوسی کوتاه می شود.
شماره 5: پاس دادن
هنگامی که مربیان شروع به آموزش پاس دادن در بسکتبال می کنند، روال معمول آنها به شکل زیر است:
- برای هر بازیکن یک یار مستقیم تعیین می کنند.
- تمام بازیکنان را به 2 صف تقسیم می کنند.
- به هر دو نفر یک توپ بسکتبال می دهند.
- در نهایت از بازیکنان می خواهند که ب استفاده از اصول و قاعد مربوط توپ را به صورت رفت و برگشتی به یکدیگر پاس دهند.
- پاس سینه به سینه
- پاس زمینی
- پاس بالای سر
- پاس تک دست
- پاس بیسبالی
این روش می تواند برای یادگیری اصول ابتدایی و مکانیزم اولیه پاس دادن اهمیت داشته باشد اما…
باید در نظر داشته باشید که پاس دادن صحیح و مؤثر بیش از آن چیزی است که در پرتاب توپ به سمت یکدیگر فرا میگیرید. یک فاکتور بسیار مهم در پاس دادن صحیح توانایی و قدرت تصمیم گیری به موقع است. یک بازیکن خوب باید توانایی خواندن بازی را داشته باشد و بداند که در چه زمانی به هم تیمی خود پاس دهد. همچنین باید نوع پاسی که در آن موقعیت لازم است را تشخیص داده و از آن استفاده کند.
نکاتی در مورد پاس دادن:
- یکی از بهترین تمرین ها این است که بازیکنان در موقعیتی پاسکاری کنند که امکان دریبل برای آنها وجود نداشته باشد.
- پاس فریب یکی از بهترین ترفندها برای فریب دادن مدافعین است. نحوه انجام این حرکت را یاد بگیرید و با هم تیمی های خود آن را تمرین کنید. حفظ تعادل هنگام اجرای پاس فریب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
- کیفیت پاس در نهایت کیفیت پرتاب را تعیین می کند. از این رو بهتر است روی پاسکاری صحیح تمرکز داشته باشید.
شماره 6: دفاع روی توپ
تمام بازیکنان باید نحوه دفاع نفر به نفر را آموزش ببینند. هدف دفاع روی توپ باید این باشد که در تمام مدت حملات حریف، بین مهاجم صاحب توپ و سبد قرار بگیرید. مهار مهاجم صاحب توپ حریف بدون کمک گرفتن از هم تیمی ها باعث می شود که ساختار دفاعی تیم از هم نپاشد.
هنگامی که مهاجم حریف موفق شود که یکی از دفاع های دیگر تیم را وادار به کمک به شما کند، در این حالت دیگر مدافعان همواره در حال تقلا کردن برای یارگیری دیگر افراد خواهند بود و شاکله دفاعی تیم از هم خواهد گسست.
نکاتی در مورد دفاع روی توپ:
- همواره سینه حریف خود را مدنظر داشته باشید. مهاجمین نمی توانند توسط میان تنه خود حرکات فریب انجام دهند. این در صورتی است که فریب مدافع توسط پا، دست و سر بسیار ساده تر خواهد بود.
- سعی کنید در ناحیه رنگی همواره به اندازه یک دست از مهاجم فاصله داشته باشید. این فاصله استاندارد باعث می شود که احتمال جا ماندن از مهاجم به حداقل برسد و زمان کافی برای عکس العمل شما باقی خواهد بود. همچنین به اندازه کافی به حریف نزدیک خواهید بود که در صورت اقدام به پرتاب، پرتاب او را به چالش بکشید.
- بازیکن باید در حالت تعادل کامل و پایین تر از سطح مهاجم قرار بگیرد. یک دست شما باید به سمت توپ بسکتبال باشد و دست دیگر شما روی خط پاس باشد.
شماره 7: دفاع بدون توپ
دیگر مدافعان تیم که از بازیکنان بدون توپ محافظت می کنند را دفاع بدون توپ می نامند. می توان نصف دفاع یک تیم را دفاع روی توپ و نصف دیگر آن را دفاع بدون توپ تصور کرد. از این رو اهمیت دفاع روی توپ چند برابر است.
متأسفانه اصول و قواعد دفاع بدون توپ توسط بسیاری از مربیان بسکتبال پایه نادیده گرفته می شود. مربیان بیشتر زمان خود را صرف آموزش دفاع روی توپ می کنند؛ غافل از اینکه 80 درصد دفاع تیم به لحاظ زمانی روی دفاع بدون توپ متمرکز است. با اینکه دفاع روی توپ از اهمیت بالایی برخوردار است اما نباید دفاع بدون توپ را نیز نادیده گرفت.
نکته کلیدی در خصوص دفاع بدون توپ، موقعیت و جایگیری صحیح است. هنگامی که بازیکنان تیم مهاجم در حال حرکت توپ در زمین هستند، مدافعین بدون توپ باید همواره موقعیت خود را تطبیق دهند تا در صورت نیاز به کمک هم تیمی های خود بشتابند. موقعیت صحیح شما در زمین کاملاً متکی به فلسفه و تفکرات مربی خواهد داشت و مورد ثابتی نیست.
برای مثال اگر تیم شما در حال اجرای دفاع نفر به نفر است و یکی از مدافعین شما تنها یک پاس با مدافع روی توپ فاصله دارد، باید یک دست خود را همواره روی خط پاس برای جلوگیری از رسیدن پاس به مهاجم مستقیم خود داشته باشد. همین مدافع در دفاع فشرده خطی باید یک قدم به عقب برداشته و از نفوذ احتمالی مهاجم جلوگیری به عمل آورد.
نکاتی در مورد دفاع بدون توپ:
- مدافعین بدون توپ باید در حالت تعادل و پایین تر از سطح مهاجم قرار داشته باشند. این مسأله به آنها این امکان را می دهد که در صورت نیاز بلافاصله به کمک دیگر مدافعین بروند و سرعت عکس العمل آنها را افزایش می دهد.
- دستان خود را تمام مدت باز نگاه دارید تا فضای زیادی را توسط آنها اشغال کنید. این مسأله نه تنها شانس ربودن توپ را توسط شما افزایش می دهد، بلکه احتمال نفوذ و پاس به داخل ناحیه رنگی را نیز کاهش خواهد داد.
شماره 8: حرکات پا
حرکات پا یکی از اساسی ترین اصول پایه بسکتبال به شمار می رود که تمام بازیکنان باید با آن آشنایی داشته باشند. حرکات پا تقریباً در تمامی مهارت های بسکتبال کاربرد دارد و نیاز است.
برای مثال هنگام پرتاب توپ حرکات پا به شما کمک می کند که مدافع مستقیم خود را به سادگی از پیش رو برداشته و اقدام به پرتاب کنید. در فاز دفاعی نیز حرکات پا برای جلوگیری از رسیدن مهاجم به سبد ضروری است. هنگام ریباند توپ، حرکات پا جهت اقدام به باکس آوت ضروری است و به شما کمک می کند که توسط حرکت انفجاری به سمت توپ خیز بردارید.
نکاتی در مورد حرکات پا:
- در تمامی تمرین های خود باید به حرکات پا اهمیت ویژه ای بدهید.
- تعادل یک اصل کلیدی در حرکات پای بی نقص است. اگر یک بازیکن توانایی حفظ و کنترل خود را در زمین نداشته باشد، حرکات پای او نیز بدون شک با مشکل مواجه خواهد بود.
شماره 9: اسکرین یا پوشش
ایجاد اسکرین یکی از ساده ترین راهکارهای به دست آوردن برتری برای تیم شما است. این مهارت باید از همان ابتدا و در بسکتبال پایه آموزش داده شود. البته نباید در بسکتبال پایه تأکید زیادی روی استفاده از اسکرین شود.
ایجاد اسکرین برای بازیکنان بدون توپ حریف نیز به همان اندازه اسکرین برای بازیکنان صاحب توپ اهمیت دارد. اسکرین از پشت، اسکرین رو به پایین، اسکرین آسانسوری، اسکرین متحرک و اسکرین عرضی برخی از اسکرین های رایج بسکتبال هستند.
بازیکنان پایه لازم نیست با تمامی انواع اسکرین آشنایی داشته باشند. کافی است اصول پایه برپایی اسکرین را فراگرفته و با چند نوع رایج اسکرین آشنا شوند اما برای تبدیل شدن به یک بازیکن همه کاره نیاز است که با انواع آن به درستی آشنا شود.
نکاتی در مورد اسکرین:
- یکی از مهمترین دلایل اسکرین ناکارآمد بخصوص در بسکتبال پایه عدم دقت به زاویه اسکرین است. در صورتی که زاویه شما صحیح نباشد، اسکرین موفقی نخواهید داشت.
- بازیکنی که اسکرین برای او ایجاد می شود، نباید در استفاده از اسکرین عجله کند. باید تا زمانی که بازیکن ایجاد کننده اسکرین به حالت ثابت می رسد، صبر کند.
در نهایت ممکن است در این مطلب به یک سری نکات و اصول خاص اشاره نشده باشد. ممکن است با این وجود سعی بر این بوده که مهمترین و اساسی ترین اصول بسکتبال در این مطلب کوتاه عنوان شود.
ممکن است شما نظر متفاوتی داشته باشید و موارد دیگری را نیز قابل ذکر در این مطلب برشمارید. منتظر دیدگاه های شما نیز در این خصوص خواهیم بود. از نظر شما کدامیک از موارد 9 گانه تبدیل شدن به یک بازیکن همه کاره که در این مطلب ذکر شد، از اهمیت بیشتری برخوردار است؟ مهارت شما در کدام یک از موارد بالا بیشتر است؟ از نظر شما یک بازیکن بسکتبال بهتر است ابتدا با یادگیری کدام موارد شروع کند؟ دیدگاه های خود را با ما و دیگر دوستان خود در بسکتفا در میان بگذارید.