متداول ترین نوع دفاع ناحیه ای را می توان دفاع ناحیه ای 2-3 دانست. این دفاع در تمامی سطوح و تمامی سنین استفاده می شود. هرچند توصیه ما در عدم استفاده از این دفاع برای بسکتبال پایه است. در این مطلب 17 قاعده اساسی را برای در هم شکستن این دفاع مهیا کرده ایم. ادامه مطلب را از بسکتفا دنبال کنید.
دفاع ناحیه ای 2-3
دفاع ناحیه ای 2-3 یکی از متداول ترین سیستم های دفاعی است که مربی ها اغلب به عنوان جایگزینی برای دفاع نفر به نفر انتخاب می کنند. در این دفاع 2 بازیکن در نیم دایره بالای خط پنالتی از خط پرتاب آزاد محافظت می کنند. یک بازیکن در منطقه پرتاب آزاد و دو بازیکن نیز بیرون از آن و نزدیک به بلوک های خط AB قرار می گیرند.
برخلاف دفاع نفر به نفر که مسئولیت مراقبت از یک نفر به هر مدافع داده می شود، تمام بازیکنان در دفاع ناحیه ای مسئول حراست از یک ناحیه هستند. بزرگ‌ترین تفاوت این دو نوع دفاع در همین است.
قبل از هر چیز باید به یاد داشته باشید که دفاع ناحیه ای 2-3 نباید در بسکتبال پایه (نوجوانان و کودکان) استفاده شود. این مسئله را چندی پیش در مقاله ای تحت عنوان «دلایل ناکارآمدی دفاع ناحیه ای در بسکتبال پایه» جداگانه به چالش کشیدیم. مطلبی نیز با عنوان «راهنمای جامع در خصوص دفاع ناحیه ای 2-3» در دو قسمت از بسکتفا منتشر شد که اصول دفاع ناحیه ای را به طور کامل توضیح داده شد. پیشنهاد می کنیم قبل از مطالعه این مطلب، این دو مقاله را مطالعه کنید. در ادامه 17 قاعده برای جلوگیری و مقابله با دفاع ناحیه ای 2-3 را بررسی خواهیم کرد.
17 قاعده برای جلوگیری و مقابله با دفاع ناحیه ای 2-3
1. سیستم هجومی 1-3-1
بدون شک بهترین آرایش هجومی برای مقابله با دفاع ناحیه ای 2-3 آرایش 1-3-1 است. به صورت معمول گارد نوک شما در بالای زمین قرار می گیرد. گارد شوت‌زن و فوروارد سرعتی شما نیز در بال های زمین جایگیری می کنند. یک بازیکن بزرگ در ناحیه رنگی مستقر می شود. یکی دیگر از بازیکنان بزرگ شما نیز روی خط عرضی می ایستد.
کارایی این آرایش هجومی به این دلیل است که بازیکنان شما را در روزنه های ایجاد شده در تیم حریف قرار می دهد و مدافعین آن‌ها را مجبور به تغییر مکان می کند. هنگامی که یکی از بازیکنان شما توپ را در اختیار می گیرد معمولاً مسیری به سمت سبد پیدا می شود که از طریق آن حمله کنند. ایجاد فضای خالی بین مدافعین همچنین باعث سردرگمی آن‌ها در دفاع از توپ می شود. آن‌ها تشخیص نمی دهند که کدام بازیکن باید از مهاجم صاحب توپ محافظت کند.
2. اجازه مستقر شدن به آن‌ها ندهید
یکی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با دفاع ناحیه ای، روبرو نشدن با این دفاع است. هنگامی که تیم حریف از فاز حمله به فاز دفاع می رود، اندکی طول می کشد تا آرایش منسجم خود را پیدا کنند. در این زمان اندک است که تیم شما باید به خود بیاید.
باید فوراً توپ را از دفاع به حمله ببرید و جهت حمله آماده شوید. هنگامی که تیم حریف تازه وارد زمین خود شده است، باید بلافاصله به دنبال رخنه در زمین آن‌ها باشید. باید تا جایی که می توانید سرعت انتقال توپ را از دفاع به حمله افزایش دهید.
3. از رخنه های دفاع استفاده کنید
اگر یکی از بازیکنان شما توپ را در اختیار گرفت و روزنه ای در دفاع حریف پیدا کرد، بدون معطلی باید از همین طریق به سمت سبد یورش ببرد. در این صورت 2 حالت زیر پیش می آید:
- بازیکن شما به سبد نزدیک می شود و امکان یک پرتاب با احتمال گل بالا به دست می آورد.
- دفاع در هم می ریزد و با هجوم مدافعین احتمال پرتاب مناسب وجود نخواهد داشت.
در حالت اول باید بازیکن صاحب توپ اقدام به پرتاب توپ کند و از فرصت نهایت استفاده را ببرد. بازیکنان شما باید خوی تهاجمی بالایی داشته باشند.
در حالت دوم اگر دفاع در هم بریزد و به سمت توپ هجوم بیاورند، رخنه های بیشتری در دفاع آن‌ها پدید می آید. بازیکن صاحب توپ باید بلافاصله هم تیمی های خود را دیده و یکی از آن‌ها را صاحب توپ کند. این روزنه ها زمان کوتاهی برای حمله باز می مانند. از این رو نباید در پاس و حمله به سوی سبد تأخیر کرد.
از طرفی به یاد داشته باشید، هرچه سرعت پاس‌کاری و انتقال توپ در اطراف دفاع بیشتر باشد، امکان به وجود آمدن رخنه های دفاعی نیز بیشتر خواهد شد.
4. از پاس فریب استفاده کنید
در دفاع ناحیه ای بازیکنان حریف همواره باید حرکت بعدی خود را پیش بینی کنند و در انجام حرکات نیز سریع باشند. از این رو می توان این دفاع را با پاس فریب تا حدودی از هم جدا کرد. معمولاً یک مدافع حریف کار دشواری در دفاع از 2 مهاجم شما در محدوده خود خواهد داشت.
اگر مطلب «راهنمای جامع دفاع ناحیه ای 2-3» را خوانده باشید، این مسئله برای شما واضح تر می شود. یکی از مهم‌ترین اصول دفاع ناحیه ای این است که بازیکنان هنگام پرواز توپ مکان خود را تغییر دهند. شما نیز می توانید از این راهکار استفاده کنید و توسط پاس فریب بین بازیکنان حریف رخنه ایجاد کنید. همین رخنه اندک و محدود می تواند فضا را برای نفوذ شما در قلب دفاع مهیا کند.
البته باید نحوه صحیح پاس فریب را فرابگیرید تا بتوانید بدون خارج شدن از تعادل، اقدام به پاس کنید. این مسئله تمرین و زمان زیادی لازم دارد و باید کسی که آن را انجام می دهد، روی این نوع پاس تسلط کامل داشته باشد.
5. بهترین پاسور را در میانه زمین بگذارید
خط پرتاب آزاد یکی از شکننده ترین نقاط موجود در دفاع حریف است. هنگامی که توپ در این موقعیت قرار دارد، بازیکن صاحب توپ گزینه های زیادی برای ایجاد خطر روی سبد در اختیار دارد.
بیشتر اوقاتی که یک تیم مقابل دفاع ناحیه ای بازی می کند، بازیکن مرکزی آن‌ها روی خط پرتاب آزاد جایگیری می کند. بدون اینکه گزینه های دیگر خود را نیز بررسی کنند. این تصور اشتباه است و نباید بلافاصله از بازیکن مرکزی خود در این ناحیه استفاده کنید. بهترین گزینه برای قرار دادن در این ناحیه برای مقابله با دفاع ناحیه ای، بهترین بازیکن و پاسور شما است. این مسئله ارتباط آن‌چنانی با قد آن‌ها ندارد.
بازیکن موجود روی خط پرتاب آزاد باید به لحاظ امتیاز گیری و همچنین پاس دهی تهدید جدی برای تیم حریف باشد. کافی است توپ را به او رسانده و انتظار خلق موقعیت را داشته باشید.
6. توپ را سریع به حرکت درآورید
بدترین کاری که مقابل دفاع ناحیه ای می توانید انجام دهید، اجازه دادن به آن‌ها جهت استقرار کامل آرایش دفاعی است. جهت در هم شکستن دفاع ناحیه ای باید سرعت عمل بسیار بالایی داشته باشید. باید کاری کنید که همواره یک گام از شما عقب تر باشند.
توسط پاس‌کاری سریع، فضاسازی بین بازیکنان حریف و نگاه مداوم در سطح زمین برای یافتن رخنه های دفاعی می توانید انتقال سریع توپ در زمین را به اجرا بگذارید. به بازیکنان خود بیاموزید، هنگامی که توپ را در اختیار دارند، نهایتاً در یک ثانیه باید در خصوص پاس، شوت یا دریبل توپ تصمیم گیری کنند.
7. هجوم از گوشه نزدیک زمین
یک استراتژی عالی برای حمله از پشت دفاع ناحیه ای و از کنار خط عرضی زمین است. اگر از آرایش 1-3-1 استفاده می کنید، بازیکن مستقر روی خط عرضی را بین دو گوشه نزدیک زمین به حالت شناور قرار دهید. محل استقرار او بسته به محل وجود توپ دارد. پاهای این بازیکن تقریباً باید نزدیک به خارج زمین قرار گیرد و تا جای ممکن در پایین زمین جایگیری کنند.
جایگیری این بازیکن نزدیک به خط عرضی، مدافعین حریف را مجبور به نزدیک شدن به این خط می کند تا بتوانند این بازیکن شما را تحت نظر داشته باشند. اگر مدافعین پایین بازی نکنند، در نتیجه بازیکن روی خط عرضی شما تا حد زیادی از دید آن‌ها خارج می شود.
اگر توپ در گوشه نزدیک به دام بیفتد، بازیکن شما گزینه های زیادی برای حمله در اختیار خواهد داشت. برای مثال:
- پاس دادن به بازیکن مستقر روی خط پرتاب آزاد که در حال حرکت به سمت سبد است.
- اقدام به پرتاب از گوشه نزدیک.
- پاس دادن به بازیکن حاضر در ناحیه پیرامون. از آنجایی که دفاع از هم پاشیده است، معمولاً این بازیکن نیز آزاد خواهد بود.
- اقدام به پرتاب فریب و سپس اقدام به پرتاب اصلی یا گرفتن خطا از طریق آن
8. ایجاد عدم تطابق و بهره گرفتن از آن
هنگامی که تیم حریف از دفاع ناحیه ای استفاده می کند، جایگاه بازیکنان ثابت است. بدین معنی که مراقبت از یک بازیکن خاص شما را آن‌ها تصمیم گیری نمی کنند. همین مسئله باعث می شود که شما بتوانید این انتخاب را انجام دهید.
جهت مقابله با دفاع ناحیه ای ابتدا بازیکن ضعیف آن‌ها را شناسایی کنید. بهترین بازیکن خود را در مقابل او قرار دهید و به اصطلاح «عدم تطابق» ایجاد کنید. برای مثال اگر تیم مقابل دارای یک گارد قوی و یک گارد ضعیف است، بهترین گارد خود را در مقابل گارد ضعیف آن‌ها قرار دهید.
از آنجایی که در بیشتر موارد بازیکن قدرتمند شما می تواند بازیکن ضعیف حریف را جا بگذارد، نتیجه آن ایجاد فضا برای اقدام به پرتاب یا موقعیت پاس خواهد بود. اگر سمتی از دفاع تیم حریف نیز ضعیف بود، می توانید به ناگهان بازیکنان خود را در این ناحیه تجمع دهید و از آنجا اقدام به نفوذ یا پرتاب کنید.
9. از اسکرین استفاده کنید
یکی از مزیت های استفاده حریف از دفاع ناحیه ای، ضعف در مقابل اسکرین است. هنگامی که یکی از بازیکنان آن‌ها را اسکرین می کنید، بازیکن دیگری از حریف وجود ندارد که از مدافع روی توپ در مقابل اسکرین حمایت کند. توسط اسکرین کردن دفاع ناحیه ای احتمالاً به پرتاب پرشی دست خواهید یافت. در غیر این صورت، دفاع سمت دیگر زمین به سمت توپ می آیند و فرصت پرتاب یا نفوذ از این ناحیه به وجود خواهد آمد.
در هر صورت دفاع حریف پس از اسکرین مجبور به کمک و ترک ناحیه خود خواهند شد. در نتیجه این اقدام، یکی از گاردهای شما می تواند به ناحیه رنگی نفوذ کند. از آنجا نیز توسط پرتاب شناور، پاس دادن به بازیکن روی خط عرضی یا پاس به بیرون برای پرتاب دور از سبد می توان جهت امتیازگیری اقدام کرد.
10. حضور زیاد در یک سمت دفاع
یکی از راهکارهای مؤثر جهت مقابله با دفاع ناحیه ای، حضور توأم چند بازیکن شما در یک سمت زمین است. در دفاع ناحیه ای هر بازیکن مسئول حفاظت از یک ناحیه زمین است. این مسئله باعث می شود که هجوم از تمام عرض زمین برای شما دشوار باشد.
می توانید با حضور هم‌زمان چندین بازیکن خود در یک سمت زمین، ایده اصلی دفاع آن‌ها را در هم بشکنید و ناحیه های دفاعی را نادیده بگیرید. برای مثال 3 بازیکن شما به صورت هم‌زمان در سمت چپ یا راست زمین حریف حضور پیدا کنند. در این صورت 3 بازیکن شما در مقابل 2 بازیکن آن‌ها قرار می گیرد. این 2 بازیکن به راحتی نمی توانند بازیکن صاحب توپ شما را به چالش بکشند یا نفوذ از این ناحیه را مسدود کنند.
11. نهایت بهره از ریباند توپ
یکی دیگر از نقاط ضعف بزرگ دفاع ناحیه ای، ریباند توپ است. دلیل آن نیز واضح است. مدافعین حریف مسئول حفاظت از یک ناحیه زمین هستند و بازیکن مشخصی برای محافظت ندارند. همین مسئله هنگام پرتاب برای آن‌ها مشکل ساز می شود. پس از پرتاب توپ باید بلافاصله یکی از بازیکنان شما را برای مقابله و عدم ریباند توسط شما انتخاب کنند. نتیجه این انتخاب، از دست دادن زمان توسط آن‌ها خواهد بود.
در دفاع نفر به نفر، وظیفه افراد هنگام ریباند مشخص است. باید بلافاصله با بازیکن روبروی خود تماس برقرار کرده، او را باکس آوت کرده و نسبت به ریباند توپ اقدام کنند. این مسئله در دفاع ناحیه ای صدق نمی کند. مدافعین باید ابتدا بازیکن خود را انتخاب کنند و سپس از ریباند توپ توسط شما جلوگیری کنند.
از آنجایی که فرصت های ریباند (بخصوص در سمت ضعیف زمین) برای مهاجمین زیاد است، کار مدافع در این مورد دشوار خواهد بود. بزرگ‌ترین مزیت ریباند این است که اغلب به یک پرتاب با احتمال گل بالا تبدیل می شود. از این رو بد نیست اگر گاهی اوقات نسبت به پرتاب های دور از سبد اقدام کنید و ریباند توپ را نیز در نظر داشته باشید.
12. جلوگیری از شکل گیری دفاع ناحیه ای
یکی از مواردی که بحث زیادی می توان روی آن کرد اما بدون شک اگر موفق به انجام آن شوید، پاسخگو خواهد بود. اگر تیم شما در ابتدای بازی موفق در به دست آوردن برتری امتیاز شد، سعی کنید توپ را نزدیک میانه زمین نگه دارید. در این صورت دفاع حریف مجبور به رها کردن دفاع ناحیه ای شده، به سمت توپ و شما آمده و در نتیجه به دفاع نفر به نفر روی می آورد.
اگر تیم حریف دوباره به دفاع ناحیه ای خود برگشت، گارد نوک خود را با توپ به میانه های زمین بفرستید تا دوباره آرایش خود را به هم بریزند. این استراتژی تنها در لیگی امکان پذیر است که در آن ساعت پرتاب وجود ندارد. البته باید در نظر داشته باشید که این کار باعث افت کیفیت بازی و از دست دادن هیجان آن می شود.
13. برای مقابله با دفاع ناحیه ای تمرین کنید
یک استراتژی ساده که معمولاً فراموش می شود، تمرین برای مقابله با دفاع ناحیه ای است. سعی کنید قبل از رویارویی تیم شما با دفاع ناحیه ای در زمین مسابقه، در زمین تمرین با آن مقابله کنند. سعی کنید در اوایل فصل هر بار 10 الی 15 دقیقه را برای آموزش اصول این مقاله و اصول کاربردی دیگر به بازیکنان خود کنید.
از آنجایی که تیم شما در مقابل یکدیگر بازی می کنند، نیازی با آموزش جزئیات دفاع ناحیه ای به صورت کامل نیست. تنها کافی است بازیکنان خود را در محدوده های مشخصی قرار دهید و نحوه دفاع از این ناحیه را به آن‌ها گوشزد کنید. به آن‌ها بگویید که نیازی به دفاع از یک شخص خاص نیست.
با این اقدام جدای از ایجاد تنوع در تمرین بازیکنان، اعتماد به نفس بیشتری جهت مقابله با دفاع ناحیه ای به آن‌ها می دهید.
14. از پرتاب نهراسید
اگر از پرتاب توپ خودداری کنید، در مقابله با دفاع ناحیه ای به مشکل خواهید خورد. مهم نیست که چند بار توپ با به بهترین پاسور خود برسانید، توپ را تا چه اندازه به خوبی به گردش درآورید، قدرت فضاسازی و حمل توپ شما در چه حدی است، اگر اقدام به پرتاب توپ نکنید.
اگر می خواهید دفاع ناحیه ای را از هم بپاشید، باید اقدام به پرتاب از ناحیه پیرامون و پشت قوس 3 امتیازی کنید. یکی از مهم‌ترین دلایلی که دفاع ناحیه ای در بسکتبال پایه (کودکان و نوجوانان) بسیار پرکاربرد است، همین اقدام به پرتاب اندک است. در بسکتبال پایه بازیکنان از قدرت زیادی برای پرتاب دور از سبد برخوردار نیستند. اگر هم پرتاب کنند، به دلیل تجربه اندک پرتاب های آن‌ها از دست خواهد رفت. تیم ها نیز به دفاع ناحیه ای روی می آورند و تنها راه امتیازگیری را پرتاب دور از سبد برای تیم حریف می گذارند.
15. پرس تمام زمین را به اجرا بگذارید
شاید برایتان عجیب باشد. نحوه دفاع شما چه ارتباطی با مقابله با دفاع حریف دارد؟ با به اجرا درآوردن پرس تمام زمین، افت و خیز (در سرعت) بازی را تغییر خواهید داد. اگر مقابل دفاع ناحیه ای بازی می کنید، باید سرعت بازی را افزایش دهید. بازی کند و تأخیری مورد علاقه دفاع ناحیه ای است.
با افزایش سرعت بازی، تیم حریف نسبت به پرتاب های سریع تر اقدام می کند. از آنجایی هم که ریباند در دفاع ناحیه ای ضعیف است، فرصت های ضدحمله زیادی برای تیم شما به وجود می آید. شما نیز باید از این ضد حملات نهایت استفاده را برده و اجازه استقرار دفاع ناحیه ای را به حریف ندهید.
16. کلیدتان روی پرتاب 3 امتیازی گیر نکند
اگر پرتاب های دور از سبد شما به گل تبدیل نمی شود، از پرتاب های مکرر و بی هدف به سمت توپ پرهیز کنید. تیم هایی که روحیه ضعیفی دارند سعی در پرتاب های مکرر و بدون هدف می کنند. در حالی که می توان توپ را در زمین به گردش درآورد و به دنبال فرصت های بهتر و ایجاد روزنه های دفاعی در تیم حریف بود.
باید سعی کنید توپ را به ناحیه پست برسانید. هنگامی که توپ به داخل پاس داده می شود، دفاع را در هم می ریزد و فرصت پرتاب پرشی یا پاس به بازیکن روی خط عرضی را فراهم می کند. اگر تیم شما اقدام به پرتاب های 3 امتیازی مکرر کرد و بیشتر آن‌ها از دست رفت و همچنان نسبت به پرتاب های 3 امتیازی اصرار داشتند، درخواست تایم آوت کنید و نکات لازم را به آن‌ها گوشزد کنید. به آن‌ها بگویید که باید توپ را به ناحیه پست رسانده و حداقل از آنجا نسبت به پرتاب اقدام کنند.
17. سِت پلی به اجرا بگذارید
ما هیچ وقت اجرای سِت پلِی (set play) را برای تمام مدت بازی پیشنهاد نمی کنیم. از طرفی اگر در مقابله با دفاع ناحیه ای به مشکل خوردید، اجرای یک یا دو سِت پلی برای چند بار ممکن است کارگشای شما باشد.
نتیجه گیری
همان طور که اشاره شد، سعی کنید جهت مقابله صحیح و علمی با دفاع ناحیه ای، مقاله «راهنمای جامع در خصوص دفاع ناحیه ای 2-3» را حتماً مطالعه کنید. مطالعه و آشنایی با قواعد هر دفاع، اولین قدم در شناسایی نقاط ضعف، قوت و مقابله با آن است.
در دام حریف گرفتار نشوید. حریف از شما می خواهد که به ساز مورد علاقه آن‌ها برقصید و به پرتاب های 3 امتیازی و بازی کند متوسل شوید. با استفاده از استراتژی های نامبرده در این مقاله تا حد زیادی می توانید به مقابله با دفاع ناحیه ای 2-3 بپردازید. البته در نظر داشته باشید که این موارد نیازمند تمرین و تکرار زیاد هستند. باید تا جایی که می توانید آن‌ها را در تمرینات خود به کار بگیرید و هراسی از مقابله با این نوع دفاع نداشته باشید.
اگر موارد ذکر شده در این مقاله برای شما مفید واقع شد، خوشحال می شویم دیدگاه های خود را با ما در میان بگذارید. اگر شما نیز راهکار دیگری برای مقابله با دفاع ناحیه ای سراغ دارید، خوشحال می شویم از ایده های شما نیز باخبر شویم.
